ارائه رویکرد جامعی بر مدیریت بحران شهری بر اساس نقشه آسیب‌پذیری و پهنه‌بندی خطر مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تهران
محورهای موضوعی : مدیریت شهریوحید اسماعیلی کیاسج 1 , فرناز برزین پور 2 * , کامران شهانقی 3
1 - دانشگاه علم و صنعت ایران
2 - دانشگاه علم و صنعت ایران
3 - صنایع
چکیده مقاله :
بلاياي طبيعي همواره در طول دوران حيات کره زمين وجود داشته و خواهند داشت. با پیشرفت جوامع بشری، مناطق مسکونی و کلان‌شهرها نیز نسبت به اثرات و پیامدهای مخرب ناشی از وقوع بحران‌ها مصون نبوده‌اند. آسیب‌پذیری جوامع، علاوه بر گستردگی و شدت بحران‌ها، وجود زیرساخت‌های مناسب شهری و سازه‌های مستحکم، به برنامه‌ریزی‌های پیشگیرانه و ایجاد آمادگی مناسب در سازمانهای متولی مدیریت بحران نیز بستگی فراوانی دارد. وقوع بحرانی مانند زلزله، معمولا منجر به ایجاد آسیب‌های ثانویه‌ای در مناطق شهری می‌شود که هر یک از آن‌ها به دلایل روشنی اتفاق می‌افتند و پیامدهای مشخصی به دنبال خواهند داشت. شناسایی تمامی این دلایل و پیامدها، منجر به ایجاد نقشه‌ای از آسیب‌پذیری در مناطق شهری می‌شود که می‌تواند مبنای ایجاد برنامه‌های پیشگیرانه باشد. از طرفی، یکی از مؤثرترین و کاراترین روش‌های برنامه‌ریزی برای آمادگی و مقابله با شرایط بحرانی در سازمانهای متولی مدیریت بحران، طراحی زنجیره‌های امداد و تعیین مسئولیت‌ها بر اساس داده‌های ناشی از مطالعات آسیب‌پذیری منطقه است. لذا، در این مقاله سعی خواهد شد تا رویکردی برای استفاده از داده‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی و استخراج دانش خبرگان سازمانهای مسئول در مناطق شهری ارائه گردد تا به کمک آن ضمن ایجاد نقشه‌های پهنه‌بندی خطر و آسیب‌پذیری عملکردی منطقه شهری، به طراحی فازهای پیشگیری، آمادگی و واکنش مدیریت بحران پرداخته شود. برای ایجاد درک بهتری از نحوه عملکرد رویکرد پیشنهادی، از منطقه یک شهرداری شهر تهران به عنوان مطالعه موردی استفاده شده و نتایج حاصل از مطالعه بر روی آسیب‌پذیری ناشی از بروز زلزله در این منطقه ارائه خواهد شد.
Natural Disasters have always been a part of life on our planet. With human society development, urban areas and Metropolises have not been safe from destructive effects and consequences of disasters. In addition to intensity and extent of disasters, vulnerability of societies has remarkable dependence on proper urban infrastructures, strong structures, preventive programs and appropriate preparation in emergency-related organizations. Occurrence of an onset disaster like earthquake, usually leads to secondary damages in urban areas; they happen for an obvious reason and have specific outcomes. Identification of all significant reasons and consequences results in creating a vulnerability map for urban wards which could be a useful basis for preventive programs. On the other side, one of the most effective and efficient approaches to create preparedness and response plan disaster management organizations, is designing a relief chain with proper logistic modules and devoting responsibilities to authorities, based on data achieved from damage estimation studies. Hence, in this paper, a sequential approach is used to apply geographic information system and eliciate experts' knowledge of urban areas so as to create both damage estimation and vulnerability maps; These information. In turn, help designing disaster management cycle, specifically, Preventive, preparedness and response programs for an urban area. In order to create a better perceptive of the proposed approach, Tehran municipality district (1) is used as a real case study and its vulnerability to a hypothetical earthquake is estimated to create disaster management program.