رتبه بندی رشد، توسعه یافتگی و پيشرفت استانهای کشور در عرصه هاي مختلف
محورهای موضوعی :عزیز صادقی 1 * , عصمت مسعودی 2
1 - دانشگاه علم و صنعت
2 - دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب
کلید واژه: رشد توسعه و پيشرفت رتبه بندی توسعه یافتگی استانها تصمیم گیری چند شاخصه, روش TOPSIS روش SAW,
چکیده مقاله :
توجه به رهيافت توسعه متوازن و همه جانبه استانهای کشور، كاهش ناهمگوني و نابرابري، سياستگذاري و برنامه‌ريزي براي تحقق هدف‌هايي كه بر حسب ويژگي‌هاي ساختاري، امكانات و محدوديت‌هاي هر استان، تغيير مي‌كنند، مستلزم مطالعه و شناخت خصوصيات هر استان با توجه به جايگاه آن در كل سيستم کشور است. در اين پژوهش، استانهاي مختلف كشور در بخشهاي « اجتماعی، فرهنگی و سیاسی »، «اقتصادي و توليدي» و «زيربنايي و فني»، از نظر رتبه بندی براساس روش‌هاي TOPSIS و SAW مورد بررسي و مقايسه قرار گرفته‌اند. نتايج و يافته‌هاي حاصل از رتبه‌بندي استانها به تفکیک شاخص‌های مورد بررسی برای 31 استان کشور، بيانگر کسب جایگاه‌های متفاوت استانها می‌باشد. براي نمونه استانهاي سمنان، ايلام و خراسان جنوبي از نظر اجتماعي، فرهنگي و سياسي رتبه هاي اول تا سوم كشور هستند، ليكن از نظر اقتصادي و توليدي استانهاي فارس، مازندران و خراسان رضوي و از نظر شاخص هاي زيربنايي و فني استانهاي اصفهان، مازندران و قم جايگاه هاي اول تا سوم را به خود اختصاص داده اند.
Considering the balanced and comprehensive development of the provinces of the country, reducing heterogeneity and inequality, policy making and planning to achieve goals that vary according to the structural characteristics, facilities and constraints of each province, requires the study and recognition of the characteristics of each province according to its location in the whole system of the country. In this research, different provinces of the country have been ranked by the TOPSIS and SAW methods in the fileds of "social, cultural and political", "economic and production" and "infrastructure and technical". The results of the ranking of the provinces, indicate that the provinces have different positions. For example, the provinces of Semnan, Ilam and South Khorasan ranked first to third in the fileds of social, cultural and political issues, but the provinces of Fars, Mazandaran and Khorasan Razavi were top ranked in the fileds of economy and production, and the provinces of Isfahan, Mazandaran and Qom ranked first to third in terms of infrastructure and technical indicators.
- اصغرپور، محمدجواد (1391)، "تصمیم گیریهای چند معیاره"، انتشارات دانشگاه تهران
- پوراصغرسنگاچین، فرزام و صالحی، اسماعیل و دیناروندی، مرتضی (1391)، "سنجش سطح توسعه یافتگی استانهای کشور ایران با رویکرد تحلیل عاملی"، مجله علمی پژوهشی آمایش سرزمین، دوره چهارم، شماره دوم، صص 5-26
- تودارو، مایکل(1370)، "توسعه اقتصادی در جهان سوم"، ترجمه غلامعلی فرجادی، انتشارات سازمان برنامه و بودجه
- حاجی‌یوسفی، امیرمحمد(1378)، "دولت، نفت و توسعه اقتصادی در ایران"، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- دهقان زاده، مجید و فلاح، حجت(1387)، "بررسی و تحليل جايگاه استانهای کشور به لحاظ شاخص‌های بخش صنعت و معدن(با تأکيد بر استان يزد)"، فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، دوره 17، شماره 3، صص131- 159
- زیاری، کرامت اله(1388)، "مکتب ها، نظریه ها و مدلهای برنامه و برنامه ریزی منطقه ای"، انشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم
- سرایی، محمدحسین و سرخ کمال، کبری و بیرانوندزاده، مریم و مهینی زاده، منصور(1390)،"ارزیابی وضعیت توسعه یافتگی استانهای کشور با استفاده از تکنیکهای لاجیت و پروبیت"، فصلنامه علمی پژوهشی نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، شماره سوم، صص79-92
- صادقي، عزيز(1394)، "تدوين اولويتهاي بخشي توسعه متوازن و همه جانبه استانهاي كشور با رويكرد تصميم گيري چندشاخصه وتحليل خوشه اي"، پايان نامه كارشناسي ارشد رشته مهندسي صنايع گرايش مهندسي سيستمهاي اقتصادي اجتماعي، دانشكده مهندسي صنايع دانشگاه علم و صنعت ايران
- علی‌احمدی، علیرضا و فرشیدفر، فروغ(1390)، "تصميم گيري با معيارهاي چندگانه"، تولید دانش
- فطرس، محمدحسن و بهشتی‌فر، محمود(1385)، "تعیین سطح توسعه یافتگی استانهای کشور و نابرابری بین آنها طی سال‌های 1373 و 1383"، مجله نامه اقتصادی، جلد 2، شماره 2، صص 101-122
- کلانتری، صمد و گنجی، محمد(1384)، "شاخص‌های توسعه اجتماعی و اقتصادی در ایران"، مجله سیاسی-اقتصادی، شماره 211و212، صص146-160
- ﮔﺮب، ادوارد(1373)، "ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ : دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﺮدازان ﻛﻼﺳﻴﻚ و ﻣﻌﺎﺻﺮ"، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺳﻴﺎه ﭘﻮش، ﻣﺤﻤﺪ و ﻏﺮوي زاده، ﺗﻬﺮان، ﻧﺸﺮ ﻣﻌﺎﺻﺮ
- مرکز آمار ایران(1391)، "سالنامه آماری کشور سال"، انتشارات مرکز آمار ایران
- مرکز آمار ایران(1392)، "سالنامه آماری کشور سال"، انتشارات مرکز آمار ایران
- Joao Oliveira Soares, Manuela Lourenco Marques, Carloes Manuel Ferreira Monteiro (2000), "A multivariate methodology to uncover regional disparities: a contribution to improve European Union and Governmental Decisions" ,Departamento de Mathematical, Faculdade de Ciencias e Tecnologia-U.N.L, Lisbon, Portugal.
- Noorbakhsh, Farhadic (2004),"Human Development and Regional Disparity in India", Centre for Development Studies Department of Economics University of Glasgow.
- UNDP(1999),"Human Development Report(1997)", New York , London, PP011-230
- Zhu A. & Buchmann, P.(2002), "Evaluating and Selecting web Sources as external information Resources of a data warehouse",Darmstadt University of technology 64283 Darmstadt, Germany