طراحی مدل ارزیابی عملکرد سازمان‌های تولیدی با تمرکز بر تحقق الزامات اقتصاد مقاومتی با رویکرد ISM (مورد مطالعه: شرکت کلار صنعت)
محورهای موضوعی : مدیریت استراتژیکعلیرضا علی احمدی 1 , علیرضا معینی 2 , سروش فياض 3 * , رضا ذبيحي 4
1 - دانشگاه علم و صنعت ایران
2 - دانشگاه علم و صنعت
3 - دانشگاه علم و صنعت ايران
4 - پيام نور گرمسار
کلید واژه: اقتصاد مقاومتی مدل ارزیابی ارزیابی عملکرد تاب‌آوری سازمان تولیدی ISM,
چکیده مقاله :
با توجه به جنگ تمام‌عیار اقتصادی که علیه جمهوری اسلامی ایران آغاز شده است و به تبع آن تهدید بروز تکانه‌های متعددی برای سازمان‌های ایرانی، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی باید به عنوان نقشه راه برون‌رفت از بحران‌ها و کسب قابلیت‌های اقتصادی مورد توجه سازمان‌ها قرار گیرد. از این رو توجه و تمرکز این پژوهش به طراحی مدل ارزیابی میزان تحقق سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در سطح سازمان‌های تولیدی می‌باشد. مدلی که به کمک آن می‌توان علاوه بر ارزیابی عملکرد یک سازمان تولیدی در راستای تحقق الزامات اقتصاد مقاومتی و شناسایی وضع موجود، بر اساس شکاف‌های عملکردی تعیین شده و الگوی روابط فیمابین معیارهای تابع و هادی، به انتخاب استراتژیک برنامه‌‌ها و پروژه‌های بهبود جهت نیل به الزامات اقتصاد مقاومتی پرداخت. در این پژوهش، داده‌ها از طریق بررسی و مطالعه منابع کتابخانه‌ای، اسناد و مدارک، جمع‌آوری شده و ضمن استفاده از تکنیک گروه کانونی به عنوان یک روش مکمل، روش تحلیل مضمون به کار گرفته شده و کدهای پایه، زیرمعیارها(مضامین پایه) و معیارهای مدل(مضامین سازمان دهنده) تعیین شده است. در ادامه با استفاده از رویکرد مدلسازی ساختاری- تفسیری (ISM)، معیارهای اصلیِ شناسایی شده در قالب پرسشنامه‌ای در اختیار 25 نفر عضو جامعه آماری هدف (به صورت تمام شماری) قرار گرفته و بر اساس آن، روابط میان معیارها و میزان شدت نفوذ یا وابستگی هر معیار تعیین گردیده است. در این پژوهش تلاش شده است تا به تمام ابعاد و عرصه‌های اقتصاد مقاومتی، به مثابه نسخه معاصر نظام اقتصادی اسلام توجه شود. این مدل شامل هفت معیار اصلی در چهار سطح و روابط فیمابین آن‌ها می‌باشد.
Regarding the full-scale economic warfare against the Islamic Republic of Iran and, consequently, the threat of multiple impacts on Iranian organizations, the general policies of resistive economy should be considered as a road map for Confronting crises and economic capability of organizations. Therefore, the attention and focus of this research is on designing a model for assessing the extent to which general policies of resistive economy are realized at the level of government production organizations. In addition to evaluating the performance of a production organization in order to meet the requirements of a resilient economy and identify the status quo, the model can be used to strategically select programs and improvement projects to meet the requirements, based on performance gaps and the pattern of relationships between function and conductor criteria in order to achieve requirements of resistance economics. In this research, the data were collected through reviewing and studying library resources, documents, and using the focus group technique as a complementary method, the method of analysis of the subject was used and the base codes, sub-criteria (basic themes), and the criteria for the model (organizing content) were specified. In the following, using the Structural-Interpretative Modeling (ISM) approach, the main criteria identified were addressed to 25 members of the statistical population in the form of a questionnaire and based on which relations between the criteria and severity of influence or dependence of each criterion were determined. This research attempts to address all aspects of the resistive economy as a contemporary version of the Islamic economic system. This model consists of seven main criteria in four levels.
متن سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران، سایت مجمع تشخیص مصلحت نظام به آدرس:
http://maslahat.ir/index.jsp?fkeyid=&siteid=3&pageid=402
امیری طهرانی‌زاده، س.م.(1394) " مبانی سیستمی اقتصاد مقاومتی"، دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران، سال 12، شماره 23، صفحات 33-51
برخورداری،س. جعفری، م.(1396) اقتصاد مقاومتی در اقتصاد ایران، تهران: موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد، چاپ سوم
برمن، اون ام. (1390) بهره وری و عملکرد در سازمان های دولتی و غیرانتفاعی، ترجمه مهدی کاظمی و همکاران، تهران: سمت.
پیغامی، ع. سعدآبادی،ع.ا. عظیمی،آ. (1395) جستارهایی در اقتصاد مقاومتی (پایش تاب آوری سازمانی)، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
پیغامی، ع. سمیعی نصب، م. سلیمانی، یاسر. (1394) مقاوم سازی اقتصاد در ادبیات متعارف؛ مبادی علمی و نظری. جلد اول: تاب آوری و آسیب پذیری، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
چیت کران، ح. (1395) " شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر تاب آوری سازمانی در صنایع کوچک و متوسط (مورد مطالعه:صنایع کوچک و متوسط شهرسمنان)"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد مدیریت و علوم اداری، دانشگاه سمنان
خاشعی، و. تمتاجی،م.(1395)" مفهوم پردازی و تبیین مولفه های استاندارد سازی از منظر اسلام(در جهت تحقق خط مشی های اقتصاد مقاومتی)"، فصلنامه مدیریت استاندارد و کیفیت، سال5، شماره2.
درانی،م. ترابیان،ح. صادق پور،م. اسدی خانوکی، م.ح.(1395)"بررسی چابک سازی سازمان بر تاب آوری سازمانی "، کنفرانس ملی تحول و نوآوری سازمانی با رویکرد اقتصاد مقاومتی
دفتر مالعات انرژی، صنعت و معدن(1393) " تحلیل راهکارهای اجرایی شدن سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی در صنعت پتروشیمی "
رحمانی،س. (1396) " شناسایی و رتبه‌بندی عوامل موثر بر تحقّق اقتصاد مقاومتی در تکنولوژی تولید گاز "، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق، دانشکده مدیریت
رفیعی آتانی، ع. علی احمدی،ح. سلطانی، م. سلیمی،ع.(1395) "طراحی شاخص بومی اقتصاد مقاومتی در چارچوب نظریه پیچیدگی"، کنفرانس ملی مدیریت و مهندسی پیشرفت
سیف، ا.م. و دیگران (1393) الگوی اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران در برابر تحریم های استکبار جهانی، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
سیف، ا.م. و دیگران (1393) الگوی اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران در برابر تحریم های استکبار جهانی، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
سیفی، م.م.(1396) " ارائه مدلی ترکیبی برای ارزیابی تداوم کسب و کار و بازیابی بحران با هدف حداکثر سازی ارزش تداوم کسب و کار با رویکرد فازی "، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده صنایع
شرکت فولاد مبارکه اصفهان (1392) اقتصاد مقاومتی و استراتژی مقاومتی در صنعت، تهران: شرکت فولار مبارکه اصفهان
صادقی شاهدانی، م. موسوی بررودی، م.(1395)" نقد ساختار صنعتی آسیب پذیر در ایران و اولویت بندی صنایع بر اساس اقتصاد مقاومتی "، پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، ویژه نامه اقتصاد مقاومتی، صفحه 83-101
عبدی زاده، آ. (1392) " بازبینی و تدوین برنامه استراتژیک شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل با رویکرد اقتصاد مقاومتی "، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده مدیریت و حسابداری
عبدی،س. (1396) " ارزیابی و محاسبه عملکرد شاخص های موثر بر تامین قطعات یدکی پر مصرف وتاثیر آن بر قابلیت اطمینان تجهیزات گلوگاهی با رویکرد اقتصاد مقاومتی در کارخانه ذوب مس سرچشمه "، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان هرمزگان، مرکز پیام نور بین‌الملل کیش
قاسمی، علی و رجایی، سید محمدکاظم(1399)، "مولفه‌ها، معیارها و شاخص‌های مردم‌محوری در اقتصاد مقاومتی"، ماهنامه معرفت، سال بیست و نهم، شماره ۵،ص61
قهرمان ارم، م. عبدی جمایران، ع. روزبهانی، ز. شهابی، م. (1396) " بررسی مدل های تاب آوری در کسب و کار"، پنجمین کنفرانس بین المللی رویکردهای پژوهشی در علوم انسانی و مدیریت ، 24 آذرماه
کمالی،ر. سیف،ا.م. احمدیان، م.(1395)"تصویر‌سازی الگوی اقتصاد مقاومتی در صنعت برق ایران"، پژوهشنامه مجلس و راهبرد، شماره 88، صفحه 230-197
کیان مهر، الهام و دیگران(1399)، " شناسایی مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی مؤثر بر بازاریابی استراتژیک در صنعت هتلداری "، فصلنامه مدیریت کسب و کار دانشکده مدیریت تهران واحد مرکز، دوره 12، شماره 46،ص 182- 200
لطفی، حبیب الله و توکلی، محمدجواد(1399)، " مفهوم و مولفه‌های درون‌زایی در اقتصاد مقاومتی "، ماهنامه معرفت، سال بیست و نهم، شماره ۵، ص49
لطیفیان کریم، ابراهیم و دیگران(1399)، " راهبردهای پدافند غیر عامل در حوزه لجستیکی با رویکرد اقتصاد مقاومتی "، مطالعات بين رشته اي دانش راهبردي، دوره 10، شماره38، ص 221- 252
محمدی شهرودی، ح. رحیم نیا، ف. ملک زاده،غ. خوراکیان، ع.(1398) "ارائه الگوی تاب آوری سازمانی در شرکت های تولیدی با رویکرد داده بنیاد"، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت عمومی، سال 12، شماره 43، صفحات 111-134
محمودیان آذر شربیانی، ا.(1395) " مدلسازی اقتصاد مقاومتی با استفاده از (TRIZ)مورد مطالعه: قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء(ص)"، دانشگاه پیام نور، دانشکده مهندسی،واحد شهر ری
مقیمی، م. مقیمی، م.(1396) "بررسی عوامل موثر بر ارتقای بهره وری در سازمان ها و صنایع کشور در راستای سیاست های اقتصاد مقاومتی"، کنفرانس بین المللی دستاوردهای نوین در علوم و تکنولوژی.
ملکی، محمدحسن و دیگران(1399)،" آسیب‌شناسی برنامه‌های اقتصاد مقاومتی "، فصلنامه سیاست های راهبردی و کلان، دوره8، شماره 30،ص 290- 315
موسوی بررودی، م.(1392)" اولویت بندی صنایع بر مبنای اقتصاد مقاومتی(با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی " پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی، دانشکده علوم اقتصادی
میرجلیلی، ح. (1395) "تبیین مفاهیم مقاومت، تاب آوری و آسیب پذیری اقتصادی"، اولین همایش اقتصاد مقاومتی
نیک اخلاق،س. سیادت،ع.(1397)" توانمندسازي منابع انساني پیش نیاز تحقق اقتصاد مقاومتي در صنعت برق ايران "، همایش ملی مدیریت، اقتصاد و اقتصاد مقاومتی، 20 اردیبهشت
یوسفی، ا.ع. (1395) نظام اقتصادی اسلام، انتشارات نگاه فارسی.
Briguglio, L. (2014) “A vulnerability and resilience framework for small states” Malta: University of Malta
Briguglio, L. , cordina, G., bugeja, S.& farrugia, N. (2008), Conceptualizing and Measuring Economic Resilience; Economics Department, University of Malta.
Briguglio, L.; gordan, C.; Faruugia, N.; & Vella, S. (2009); "Economic Vulnerability and Resilience Concepts and Measurement"; Oxford Development Studies, Vol. 37, No. 3, September 2009; pp 230-247
Canova, F. Coutinho, L. & Kontolemis Z. (2012). Measuring the macroeconomic resilience of industrial sectors in the EU and assessing the role of product market regulations. Occasional Papers Series, No. 112 European Union
Definition of Community Resilience: an Analysis, Community & Regional Resilience In Institute, 2013.
Gibson, C. & Tarrant, M. (2010), "A Conceptual Models Approach to Organizational Resilience", The Australian Journal of Emergency Management Volume 25, No. 02
Ingram, D. (2014) Resilience for the Long Term,
Mayor, M., & Ramos, R. (2020). Regions and Economic Resilience: New Perspectives. Sustainability, 12(11), 4693.
Patriarca, R. Gravio, G.D. , Costantino, F. Falegnami , A. & Bilotta F. (2017), " An Analytic Framework to Assess Organizational Resilience", Springer, Berlin, Heidelberg, pp-77-116
Quendler,E (2005) ORGANISATIONAL RESILIENCE: BUILDING BUSINESS VALUE IN A CHANGING WORLD, Journal for International Business and Entrepreneurship Development, Volume 10, Issue 2, pp 534-553
Ruiz-Martin, C. López-Paredes, A. & Wainer. G (2018), " What we know and do not know about organizational resilience ", Int. J. Prod. Manag. Eng.6(1), pp-11-28
Ruiz-Martin, C. López-Paredes, A. & Wainer. G (2018), " What we know and do not know about organizational resilience ", Int. J. Prod. Manag. Eng.6(1), pp-11-28
Sahebjamnia, N. Torabi, A. & Mansouri, A. (2018), "Building organizational resilience in the face of multiple disruptions" , International Journal of Production Economics
Stephenson, A.( 2010), "Benchmarking The Resilience of Organisations", University of Canterbury,