شناخت منابع کسب معرفت ؛ در تولید دانش اسلامی
محورهای موضوعی : مدیریت دانش
مصطفی جعفرپیشه فرد
1
(جامعه المصطفی العالمیه)
محمد سعید جبل عاملی
2
کلید واژه: دانش اسلامی معرفت حسی معرفت تجربی معرفت وحیانی معرفت عقلانی کتاب سنت,
چکیده مقاله :
همچنان که بشر از حسّ و تجربه شخصی تا حس و تجربه دیگر آدمیان به عنوان منبع دانش و معرفت بهره می‌گیرد و همچنانکه استدلال ها و دادههای عقلانی تمامی نوع بشر، منبعی برای دانش و معرفت تلقی میشود، به همین شکل دانشی را که رسولان آسمانی به بشر میآموزند. منبعی دیگر برای اندوختههای معرفتی و دانشی تلقی میشود و از جهت دستگاه عقلانیت و خردوری آدمی این منبع اگر بالاتر از سایر منابع نباشد حداقل در سطح سایرمنابع دانش قابل استناد و اعتماد است. در این مقاله با نگاهی نو به منابع کسب معرفت، فرآیند کسب، استخراج و استنباط دانش اسلامی از دو منبع کتاب و سنت، و بر اساس گزاره‌های معرفتی که در باره هستی و پدیده های خلقت، در این دو منبع منعکس است، بیان می شود. منظور از کتاب قرآن کریم و منظوراز سنت، سخن و رفتار و تأیید پیامبر اعظم و اهل بیت طاهرین میباشد. در این مقاله منظور از «دانش اسلامی» معرفت و علمی است که اوّلاً از دین اسلام، قرآن و سنت منشأ می‌گیرد و قابل إسناد و استناد به این دین است و ثانیاً مرتبط با گزاره‌های هستی‌شناسانه و واقعیت‌های عالم هستی به طور عام و گسترده، اعم از عالم مادّی و غیر مادّی و اعم از علوم عقلی، تجربی، انسانی و غیرانسانی باشد، و اما گزاره‌های دستوری و توصیه‌ای قرآن و سنت به طور مستقیم از این دایره بیرون خواهند بود.
As sensory and experimental data are considered to be a source of knowledge and as intellectual data are considered to be a source of knowledge, the knowledge that is taught by the prophets to mankind is too, another source of knowledge. This paper deals with a fresh look at the sources of knowledge acquisition, process of acquisition, extraction and inference of Islamic knowledge from two sources of Quran and Sunnah, based on the statements of knowledge about the existence and phenomena of creation, in these two sources. in this paper, the concept of Islamic knowledge is cognition and knowledge that is first take from the religion of Islam, Quran and Sunnah, and secondly, that is related to the postulates of religion and reality of the universe in general and widespread, both materialistic and non - materialistic. But the recommendations of the Quran and the Sunnah will be directly excluded from our discussion.
علامه محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، الجامعة لدرر اخبار الائمّة الاطهار، ج 3، ص 153 – 154 دار الاحیاء تراث العربی، بیروت، لبنان، 1403 ه.ق.
. علامه سید محمد حسین طباطبایی، اصول فلسفه و روش رئالیسم، مقدمه و پاورقی به قلم استاد شهید مطهری، جلد اول، مقاله سوم و چهارم، 69- 162، بی جا، بی تا.
. استاد محمد تقی مصباح یزدی، آموزش فلسفه، جلد1، درس11 تا درس 19، ص131-224، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1366ه.ش.
. صدر الدین محمد شیرازی، (مشهور به صدر المتألهین): الشواهد الربوبیّة فی المناهج السولکیّة، با حواشی حاج ملاهادی سبزواری، المشهد الخامس، ص405-411، قم، بوستان کتاب، 1382ه.ش.
. شهید سید محمد باقر صدر، دروس فی علم الاصول، الحلقة الثالثة، الجزء الاوّل، ص149-253. بیروت، لبنان، دارالکتب اللبنانی1978م.
. الشیخ محمد کاظم الخراسانی، (الآخوند)، کفایة الاصول، الخاتمه، الاجتهاد و التقلید، ص528-539، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، 1422ه.ق