تحلیل بین المللی سازی آموزش عالی ¬در ایران با تاکید بر نقش بازیگران
محورهای موضوعی : مدیریت استراتژیک
فیروزه اصغری
1
(پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم)
کلید واژه: آموزش عالی, بین المللی سازی, مدل تحلیل سیاستی والت و گیلسون, ¬, , بازیگران.,
چکیده مقاله :
بين المللي سازی آموزش عالی از یک سو به منظور مواجهه مناسب با پدیده جهانی شدن و از سوی دیگر بدلیل منافع حاصل از آن در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی و علمی، به یک استراتژی ضروری برای دولت ها تبدیل شده است. موج جدید بین المللی سازی آموزش عالی درکشور براساس برنامه ششم توسعه (1396)، نشان از عزم جدی ایران در اجرایی کردن این سیاست در سطحی گسترده دارد. از این رو این مقاله حاضر تلاش دارد تا از طریق تحلیل بین المللی سازی آموزش عالی با رویکرد سیاستگذاری، پشتوانه های نظری لازم را برای اجرای آگاهانه این سیاست ، به صورت فرایندی هدفمند، مستمر و نظام مند ارائه نماید. نتایج پژوهش حاضر حاکی از این است که علیرغم وجود کمترین چالش در مولفه محتوا به دلیل برخورداری از پشتوانه اسناد بالادستی، بیشترین چالش به مولفه فرایند بدلیل عدم شفافیت سیاستگذار در تعریف تصمیم سیاستی در قالب چرخه سیاستگذاری و همچنین مولفه بازیگران به عنوان عامل تاثیرگذار در اجرای فرایند تعلق دارد. توصیه سیاستی برای حل این چالش، تعهد و الزام سیاستگذاران و تصمیم گیران به سه نکته اصلی است: 1. اجرای سیاست بین المللی سازی بر اساس چرخه و مدل های سیاستگذاری. 2. ایجاد شبکه سیاست- دانش از طریق فعال نمودن دفاتر دانشگاه پژوهی در سطح سازمانی و تقویت نهادهای سیاست پژوه در سطح بخشی/ ملی. 3. تقویت نهادهای تسهیلگر در فعالیت های بین المللی.
The new trend of internationalization of higher education, based on the Sixth Development Plan, demonstrates Iran's serious determination to implement this policy as a continuous, systematic and extensive process. But what is important at the beginning of the work and in the first year of the program is to pay attention to the different dimensions of this policy decision in order to successfully implement the program. Therefore, this paper, based on the results of the research conducted in the years 96-95, seeks to provide the theoretical support necessary for the implementation of this policy by analyzing the policy of higher education internationalization emphasis on actors.
فهرست منابع
آیین‌نامه جامع مدیریت دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری (1390). شورای انقلاب فرهنگی.
الوانی، حسن(1379). موانع ساختاری اجرای برنامه های توسعه در ایران. مجله مدیریت و توسعه، 7(4).
الوانی، مهدی (1386). فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی، تهران: انتشارات دانشگاه‌علامه طباطبایی.
امیری فرح آبادی، جعفر و همکاران(1395). آسیب شناسی فرایند سیاست پژوهی در نظام آموزش عالی ایران. فصلنامه مطالعات میان رشته ای، دوره هشتم، شماره 4، 171-139.
اصغری، فیروزه(1395). ارزیابی نظام کنونی آموزش عالی، ضرورت اجرای بین المللی شدن دانشگاه ها در ایران. کنگره ملی آموزش عالی ایران. تهران: دانشگاه تهران.
بابایی، سحر؛ توکلی، غلامرضا (1394). تدوین مدل فرایندی سیاستگذاری در سازمان‌های دولتی. فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره 1، شماره 3. 53-29.
بابایی، سحر؛ توکلی، غلامرضا (1396). احصای عقلانیت‌های پایه در فرایند سیاستگذاری عمومی، فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره 3، شماره 1، 82-63.
جاودانی، حمید (1394). طراحی الگوی سیاست‌پژوهی در نظام آموزش عالی ایران. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی، دوره 21، شماره 1، 104-81.
خورسندی، علی (1395). آموزش عالی بین‌المللی، استراتژی‌ها و شرایط امکان. پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
حداد، وادی؛ دمسکی،تری(1388). فرایند برنامه ریزی¬،سیاستگذاری در آموزش و پرورش(یک چارچوب کاربردی). ترجمه غلامرضا گرائی نژاد و رخساره کاظم. تهران: انتشارات مدرسه.
¬طباطبایی،سید علی(1392). راهکارهای ارتقای همکاری های علمی بین المللی در نظام آموزش عالی کشور(با تاکید بر دانشگاه آزاد اسلامی). فصلنامه راهبرد، سال بیست و دوم،شماره 69، 245-216.
سالار آملی، حسین(1394). چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی بین المللی شدن آموزش عالی در دوره پسا برجام. سمینار دانشگاه بین المللی در ایران و سیاست پیش رو. در ابعاد فرهنگی و اجتماعی بین المللی شدن، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم.275-259.
¬¬
سند چشم انداز بیست ساله اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران(1404-1384) ( 1384). تهران: مجمع تشخیص مصلحت.
سند نقشه جامعه علمی کشور( 1389). تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
سند سیاست های کلی علم و فناوری(1393). قابل دستیابی در
http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=27599
فراستخواه، مقصود(1392). نقد مدل سیاستگذاري آموزش عالی در ایران. قابل دستیابی در
¬ http://farasatkhah.blogsky.com
قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران1388-1384(1385). سازمان برنامه و بودجه. مرکز مدارک اقتصادی، اجتماعی و انتشارات.
قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران 1394-1390( 1389).معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری.
قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران1400-1396(1396). سازمان برنامه و بودجه. مرکز مدارک اقتصادی، اجتماعی و انتشارات.
قلی پور، رحمت اله و همکاران(1389). بررسی تاثیر سیاست پژوهی در فضای سیاستگذاری( مطالعه موردی در مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی). نشریه مدیریت دولتی، دوره2، شماره 4،144-127.
قلی پور، رحمت اله و همکاران(1391). طراحی مدل عوامل موثربر استفاده از سیاست پژوهی در سیاستگذاری. فصلنامه مجلس وو راهبرد، سال نوزدهم،شماره 70، 132-104.
عباسی،طیبه، احمدی، هانیه(1396). توسعه مدلی برای اندازه گیری انسجام خط مشی های حوزه علوم، تحقیقات و فناوری. فصلنامه سیاستگذاری عمومی، سال سوم¬ ، شماره2، 133-117.
ماژرزاک، آن(1379). روش های سیاست پژوهی، ترجمه هوشنگ نائبی، تهران: نشر تبیان.
¬وحید، مجید( 1388 ). سیاستگذاری عمومی. نشر میزان
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری( 1395). همکاری های علمی بین المللی(سخن آمارها). وزارت علوم،تحقیقات و فناوری
Abbasi, K. (1999). The World Bank and World Health: Focus on South Asia II- India and Pakistan. British Medical Journal. 318:1132-1135.
Altbach, P., Reisberg, L., & Rumbley, L. (2009¬). Trends in Global Higher Education: Tracking an Academic Revolution. A Report Prepared for the UNESCO 2009 World Conference on Higher Educatuion. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cutural Organization.
American Council on Education.( 2011). Strength Through Global Leadership and Engagement: U.S. Higher Education in the 21st Century. Report of the Blue Ribbon Panel on Global Engagement. Washington, DC: American Council on Education.
De Wit, H., )2002(. Internationalization of higher education in the United States of America and Europe: A historical, comparative and conceptual analysis. Westport: Greenwood Publishing Group.
¬ Hermans, L. M., & Cunningham, S. W. (2012). Actor Models for Policy Analysis. International Series in Operations Research & Management Science, 185–213.
Haddad, W., & Demsky, T. (1995). Education policy-planning process: An applied framework. Paris: UNESCO, International Institute for Educational Planning.
Hoy, W. K., & Tarter, C. J. (2008). Administrators solving the problems of practice. Boston, MA: Pearson Education, Inc.
Hudzik, J. K. (2013). Changing Paradigm and Practice for Higher Education Internationalisation..In H.de Wit, An introduction to higher education internationalization (47-60). Milano: Centre for Higher Education Internationalization . Universita Cattolica Del Sacro Cuore.
¬
Knight, J. (2015). New rationales driving internationalization. International Higher Education, (34).
Knight, J. (1994), Internationalization: Elements and checkpoints (Research Monograph, No. 7), Ottawa, Canada: Canadian Bureau for International Education.
Lindblom, C.E. (1968): The Policy Making Process. New Jersey: Prentice Hall. p. 44.
Qiang, Z. (2003). Internationalization of Higher Education Toward a Conceptual Framework. Policy future in Education, Vol.1, No. 2, pp.248-70.
Malek Mohammadi,H.(2014). The Ill-Balanced Triangles of the Islamic States in Crisis. The Quarterly Journal of Political Studies of Islamic World, vol. 3(8.9). pp:121-127.
Mackintosh, M. (1992), Questioning the State. In Wuyts, M., Mackintosh, M. and Hewitt, T. (eds.). Development Policy and Public Action. Open University Press. Milton Keynes.
Mazmanian, D. & Sabatier, P. (1979), The Conditions of Effective Implementation, Policy Analysis, 5, no. 4.
Van Damme, D. (2002) Higher Education in the Age of Globalization, UNESCO/IAU, Globalization and the Market in Higher Education: Quality, Accreditation and Qualification, http://unesdoc.unesco.org/images/0022/002277/227729E.pdf
¬¬
Walt G, Gilson L(1994). Reforming the health sector in developing countries: the central role of policy analysis. Health policy and planning. 1994;9(4):353-370. [PubMed].
¬Walt,G.(1994).Health Policy-An Introduction to Process and Power. Zed Book. London.
¬Zolfaghari, A.; sabran,S.; Zolfaghari, A. ( 2009 ). Internationalization of higher education: Challenges, strategies, policies and programs. US-China Education Review¬, Volume 6, No.5 (Serial No.54).
¬Sabatier,A., Weible,M. (2014.( Theories of the policy process. Avalon Publishing.
https://cisc.msrt.ir/
https://www.msrt.ir/
https://www.atf.gov.ir/