تاثیر شبکه های اجتماعی و اعتماد اجتماعی در توسعه کسب و کار نوپا
محورهای موضوعی :
کلید واژه: شبکه های اجتماعی, اعتماد اجتماعی, توسعه کسب و کار نوپا, عوامل تاثیر گذار در توسعه کسب و کار نوپا,
چکیده مقاله :
هدف: موضوع این پژوهش بررسی شبکههای اجتماعی و اعتماد اجتماعی در کسب و کارهای نوپا است .هدف از این پژوهش تعیین نقش شبکه های اجتماعی در برنامه های توسعه کسب و کار نوپا و در کنار آن شناخت میزان اثر اعتماد اجتماعی بر روی برنامه های توسعه کسب و کار نوپا با استفاده از پتانسیل شبکههای اجتماعی است. ضرورت: با توجه به این که شبکههای اجتماعی در رده پربیننده ترین فضای مجازی راه یافته اند گرایش به سایتهای شبکههای اجتماعی در سراسر دنیا همچنان رو به رشد است راهکارهایی برای اعتماد اجتماعی و کسب و کارهای نوپا با استفاده از پتانسیل شبکه های اجتماعی ارائه و رتبه بندی گردید. روش شناسی: تحقیق حاضر بر حسب گردآوری داده ها بر حسب هدف کاربردی از نوع توصیفی میباشد روش حل مسائل از نوع مدل سازی ریاضی و تصمیم گیری چند شاخصه است جامعه آماری تحقیق ۱۵ نفر از خبرگان حوزه نوآوری و کسب و کارهای نوپا می باشد در بخش تحلیل ابتدا به اولویت بندی وزن معیار ها پرداخته می شود، ابتدا با استفاده از تکنیک های TOPSIS معیارها رتبه بندی شده است سپس کارهایی برای معیار های برتر با استفاده از نظر خبرگان و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP را طبقهبندی میشود. یافتهها: امروزه مشتریان به طور چشمگیری رفتارهایشان را هم راستا با تکنولوژی و محیط اقتصادی دنیا را تغییر می دهند به گونهای که آنها حجم زیادی از اطلاعات را به دست میآورند و از محصولات با خبر و آشنا می شوند و اعتماد شان نسبت به تبلیغات بیشتر می شود در این میان افرادی که به تبلیغات و امنیت مالی در شبکه های اجتماعی اعتماد کمی دارند کمتر به خرید کالا و خدمات در شبکههای اجتماعی اقدام کردهاند بنابراین این کسب و کارها برای بقای خود مجبور به اصلاح یا حتی تغییر استراتژی های تبلیغاتی خود برای از عهده بر آمدن و تغییرات حقایق و رفتارهای مشتریان خود هستند بگونهای که استفاده از افراد مشهور در تبلیغات شبکه های اجتماعی جذابیت های تصویر (طراحی و گرافیک ) استفاده از نام تجاری یا برند، نماد ها، جذابیت شعارها ارتباط موثر با مشتری، ارائه سریع اطلاعات در مورد خدمات جدید، امنیت مالی پرداخت در شبکه های اجتماعی و عرضه کالا ها در کانال های معروف و پربازدید، خرید کالا رابطه معناداری وجود دارد . نتیجهگیری: نتایج به دست آمده نشان می دهد که شبکه های اجتماعی یکی از ابزارهای مهم در بازاریابی و تبلیغات و موفقیت کسب و کارهای نوپا می باشد
Objective: The purpose of this study was to present a solution to develop social trust towards start-ups using the potential of social networks. In terms of data collection, it is descriptive in terms of purpose and practical and the problem solving method is mathematical modeling and multi-criteria decision making. Methodology: The statistical population of the research consists of 4 experts in the field of innovation and start-up businesses. Prioritization and weighting of the criteria is done in the analysis section. Strategies are then ranked for the highest criteria using expert opinion and the AHP process. Turning to the results of this study, it was found that people who had little confidence in advertising and financial security on the social network were less likely to purchase goods or services on the social network. Conclusion: There is a significant relationship between the fast delivery of information on new services, the financial security of payment on social networks, the supply of popular and popular channels, and the purchase of goods. Because people who are less attracted to these things, they are less likely to buy goods and use services. Finally, strategies for social trust in start-ups were presented and ranked using the potential of social networks Originality: Also, the use of celebrities in social media advertising, image attractions (design and graphics) in social media advertising, the use of symbols and symbols in social network advertising, the attention to social network advertising animations and the charm of slogans in social network advertising, effective customer relationship.
1. آزاده، سعید؛ احمدیان، سحر و محقق زاده، فاطمه. (1400)، تاثیر رضایت مشتری، اعتماد، قطعیت، و تبلیغات کالمی مثبت بر قصد خرید با تاکید بر شبکه های اجتماعی، نشریه علمی تخصصی شباک، سال پنجم، شماره 47.
2. ترکستانی، محمدصالح؛ مفاخري، فهیمه؛حقیقت، فاطمه .(1399). تأثیر رضایت و اعتماد بر وفاداري الکترونیک و خرید آنلاین محصولات گردشگري .فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگري، شماره 3۴، ص93-109.
3. جاویدفر، آرمان (1399)، نقش فعالیتهای بازاریابی رسانهی اجتماعی در توسعه ارزش ویژه مشتری. مجله مدیریت توسعه و تحول ص 191-202.
4. خدایاری، بهناز و پنجه شاهی، مهدی ،( 1399) ، "بررسی عوامل مؤثر بازاریابی شبکه های اجتماعی بر رفتارخرید مصرف کننده در شرکت قهرمان"، فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری، دوره 6 ،شماره 2.
5. زالي، محمدرضا؛ رضوي؛ محمد و كابلي، احمد. (1399)، تأثير شبكهي اجتماعي مديران اجرايي بر عملكرد كسبوكارهاي نوپا در ايران؛ شواهدي مبتني بر يافته هاي ديده بان جهاني كارآفريني (GEM)، پژوهشنامه ي مديريت اجرايي علمي –پژوهشي، دوره 4 شماره 8 ص 41 - 62 .
6. سراجق، مرجان؛وثوقی، مریم؛حسینی، سید مجتبی، (1400). "طراحی توسعه سبک زندگی اجتماعی از منظر کسب و کارهای نوپا"، فصلنامه علمی-پژوهشی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسالمی واحد شوشتر، سال سیزدهم، شماره دوم.
7. شیرخدایی، میثم؛ شاهی، محبوبه؛ نجات، سهیل ومحمودی نسب، سحر.(1399). "بررسی تأثیر رسانههای اجتماعی بر شکلگیری اعتماد و وفاداری به برند در جامعة برند"، فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین شماره 26 ص602-661
8. فتحی، سروش؛ مختارپور، مهدی.(1396)، "برآورد مدل تاثیرگذاری ابعاد اعتماد اجتماعی بر توسعه محلی و منطقهای از نگاه ساکنین مناطق 22 گانه شهر تهران، نگرشهای نو در جغرافیای انسانی", 10(1)ص67-91
9. لطفی، فریبا؛ غقاری، لیلا. (۱۳۸7). " بررسی تفاوتهای جنسی در انگیزههای خرید الکترونیک"، ماهنامه زنان، شماره 1،صفحه 7- 33
10. مرتاض هجری،گلرخ و حاجی پورشوشتری، عبدالحمید .(۱۳۹۶)." بررسی تاثیر سازههای شبکههای اجتماعی را بر کاربران اینترنتی"، دهمین کنفرانس بین المللی اقتصاد و مدیریت
11. مظقری، حمید (۱۳۹۳)،" تاثیر جامعه برند در شبکه های اجتماعی بر اعتماد و وفاداری مشتریان به برند"، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی گرایش بازاریابی، دانشگاه علامه طباطبایی .
12. معینی, حسین؛ جامی پور, مونا؛ ابراهیمی دلاور, فاطمه (1396)، "تأثیر قابلیتهای تجارت اجتماعی بر نگرش مشتریان به خرید به واسطۀ اعتماد (مطالعۀ موردی: کاربران اینستاگرام)"، فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت بازرگانی, 9(1), ص173-192
13. ندافی, راضیه؛ احمدوند, مصطفی(1396)، "شناسایی و اولویتبندی پیشرانهای توسعۀ کسبوکارهای نوپا (استارت آپها) با استفاده از روششناسی کیو".، فصلنامه علمی پژوهشی توسعه کارآفرینی10(3) ص 517-534
ب- منابع لاتین
14. Chen, S. C., & Dhillon, G. S. (2020). Interpreting dimensions of consumer trust in e-commerce. Information Technology and Management, 4(2-3), 303-318.
15. Giddens, A. (2019) the Consequences of Modernity, translation by Mohsen Solati. Tehran: Center Publications. [In Farsi
16. Giddens, A. (2018) Modernization and Detachment, translation by Nasser Sadejian, Tehran: Ney Publications. [In Farsi]
17. Guo, S., Wang, M., & Leskovec, J. (2019). The role of social networks in online shopping: information passing, price of trust, and consumer choice. In Proceedings of the 12th ACM conference on Electronic commerce (pp. 157-166). ACM.
18. Julia Planko, Maryse M.H. Chappin, Jacqueline M. Cramer, Marko P. Hekkert (2019).Managing strategic system-building networks in emerging business fields: A case study of the Dutch smart grid sector,Industrial Marketing Management, Volume 67, 37-51
19. Kamali, A. (2019) Comparative Study of Social Trust in Two Areas of Culture and Politics, Doctor of Sociology, Faculty of Social Sciences: Tehran University. [In Farsi]
20. Kim, N., & Kim, W. (2018). Do your social media lead you to make social deal purchases? Consumer-generated social referrals for sales via social commerce. International Journal of Information Management, 39, 38-48.
21. Martin, K. (2018). The penalty for privacy violations: How privacy violations impact trust online. Journal of Business Research, 82, 103-116.
22. Sherchan, W., Nepal, S., & Paris, C. (2013). A survey of trust in social networks. ACM Computing Surveys (CSUR), 45(4), 47.
23. Storper, M. (1997) the Regional World: Territorial Development in a Global Economy. London: Guilford
24. Trusov, M., Bucklin, R. E., & Pauwels, K. (2017). Effects of word-of-mouth versus traditional marketing: findings from an internet social networking site. Journal of marketing, 73(5), 90-102.
MODIRIAT-E-FRDA JOURNAL ISSN 2228-6047 |
The impact of social media and social trust on start-up business development
Sedigheh Rezaeian Fardoei1 | Mansoureh Hourali2*| Mojtaba Ezzati3 | Zahra Sadeghi Dulisgan4
1. Assistant Professor of Industrial Engineering, Payame Noor University,Tehran, Iran.
2. *Corresponding Author: Assistant Professor of Industrial Engineering, Payame Noor University, Tehran, Iran. hourali@pnu.ac.ir 0919270042
3. Msc, Department of Industrial Engineering, Payame Noor University, Tehran, Iran
4. Msc, Department of Industrial Engineering, Payame Noor University, Tehran, Iran
Article Info | ABSTRACT |
Article type: Research Article
Article history: Received: 18 March 2021 Revised: 10 June 2021 Accepted: 16 June 2021
Keywords: Social networks, social trust, start-up business development, influential factors in start-up business development
| Objective: The purpose of this study was to present a solution to develop social trust towards start-ups using the potential of social networks. In terms of data collection, it is descriptive in terms of purpose and practical and the problem solving method is mathematical modeling and multi-criteria decision making. Methodology: The statistical population of the research consists of 4 experts in the field of innovation and start-up businesses. Prioritization and weighting of the criteria is done in the analysis section. Strategies are then ranked for the highest criteria using expert opinion and the AHP process. Turning to the results of this study, it was found that people who had little confidence in advertising and financial security on the social network were less likely to purchase goods or services on the social network. Conclusion: There is a significant relationship between the fast delivery of information on new services, the financial security of payment on social networks, the supply of popular and popular channels, and the purchase of goods. Because people who are less attracted to these things, they are less likely to buy goods and use services. Finally, strategies for social trust in start-ups were presented and ranked using the potential of social networks Originality: Also, the use of celebrities in social media advertising, image attractions (design and graphics) in social media advertising, the use of symbols and symbols in social network advertising, the attention to social network advertising animations and the charm of slogans in social network advertising, effective customer relationship.
|
Cite this article: Rezaiyan Fardoie, S., Hourali, M., Ezzati.,M., & Sadeghi Dulisgan, Z. (2024). The impact of social media and social trust on start-up business development, Academic Librarianship and Information Research, 54 (4), 1- |
|
تاثیر شبکه های اجتماعی و اعتماد اجتماعی در توسعه کسب و کار نوپا
صدیقه رضاییان فردویی*1| منصوره حورعلی2| مجتبی عزتی3| زهرا صادقی دولیسگان4
چکیده
هدف: موضوع این پژوهش بررسی شبکههای اجتماعی و اعتماد اجتماعی در کسب و کارهای نوپا است .هدف از این پژوهش تعیین نقش شبکه های اجتماعی در برنامه های توسعه کسب و کار نوپا و در کنار آن شناخت میزان اثر اعتماد اجتماعی بر روی برنامه های توسعه کسب و کار نوپا با استفاده از پتانسیل شبکههای اجتماعی است.
ضرورت: با توجه به این که شبکههای اجتماعی در رده پربیننده ترین فضای مجازی راه یافته اند گرایش به سایتهای شبکههای اجتماعی در سراسر دنیا همچنان رو به رشد است راهکارهایی برای اعتماد اجتماعی و کسب و کارهای نوپا با استفاده از پتانسیل شبکه های اجتماعی ارائه و رتبه بندی گردید.
روش شناسی: تحقیق حاضر بر حسب گردآوری داده ها بر حسب هدف کاربردی از نوع توصیفی میباشد روش حل مسائل از نوع مدل سازی ریاضی و تصمیم گیری چند شاخصه است جامعه آماری تحقیق ۱۵ نفر از خبرگان حوزه نوآوری و کسب و کارهای نوپا می باشد در بخش تحلیل ابتدا به اولویت بندی وزن معیار ها پرداخته می شود، ابتدا با استفاده از تکنیک های TOPSIS معیارها رتبه بندی شده است سپس کارهایی برای معیار های برتر با استفاده از نظر خبرگان و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP را طبقهبندی میشود.
یافتهها: امروزه مشتریان به طور چشمگیری رفتارهایشان را هم راستا با تکنولوژی و محیط اقتصادی دنیا را تغییر می دهند به گونهای که آنها حجم زیادی از اطلاعات را به دست میآورند و از محصولات با خبر و آشنا می شوند و اعتماد شان نسبت به تبلیغات بیشتر می شود در این میان افرادی که به تبلیغات و امنیت مالی در شبکه های اجتماعی اعتماد کمی دارند کمتر به خرید کالا و خدمات در شبکههای اجتماعی اقدام کردهاند بنابراین این کسب و کارها برای بقای خود مجبور به اصلاح یا حتی تغییر استراتژی های تبلیغاتی خود برای از عهده بر آمدن و تغییرات حقایق و رفتارهای مشتریان خود هستند بگونهای که استفاده از افراد مشهور در تبلیغات شبکه های اجتماعی جذابیت های تصویر (طراحی و گرافیک ) استفاده از نام تجاری یا برند، نماد ها، جذابیت شعارها ارتباط موثر با مشتری، ارائه سریع اطلاعات در مورد خدمات جدید، امنیت مالی پرداخت در شبکه های اجتماعی و عرضه کالا ها در کانال های معروف و پربازدید، خرید کالا رابطه معناداری وجود دارد .
نتیجهگیری: نتایج به دست آمده نشان می دهد که شبکه های اجتماعی یکی از ابزارهای مهم در بازاریابی و تبلیغات و موفقیت کسب و کارهای نوپا می باشد
کلیدواژهها: شبکه های اجتماعی، اعتماد اجتماعی، توسعه کسب و کار نوپا، عوامل تاثیر گذار در توسعه کسب و کار نوپا
استناد: رضاییان فردویی،صدیقه ؛ حورعلی، منصوره؛ عزتی، مجتبی؛ صادقی دولیسگان، زهرا (۱۳۹۸).تاثیر شبکه های اجتماعی و اعتماد اجتماعی در توسعه کسب و کار نوپا
دریافت مقاله: 30/10/1402 پذیرش مقاله: 30/02/1403
1. مقدمه
امروزه یکی از مشکلات اساسی کشور ما مشکل اقتصادی می باشد این در حالی که کسب و کارهای نوپا موتور رشد اقتصادی محسوب می شوند و می توانند تاثیرات مثبت گوناگونی بر رشد اقتصادی کشور بر جای بگذارند. مطالعه ای که او ای سی دی اخیراً در رابطه با روش شناسی نوآوری در سطح شرکتی انجام داده است، نشان دهنده این موضوع است که در میان شرکت های کوچک و متوسط، شرکت های نوپا؛ نقش مرکزی در ایجاد شغل و افزایش نرخ رشد و نوآوری دارند.(سراجق و دیگران، 1398) این مهم تنها در صورتی میسر میشود که بسترهای لازم جهت توسعه کسب و کار نوپا از جمله نوآوری رشد کمی و کیفی این شرکت های نوپا در سطح جامعه فراهم شود. (Mandilas et all,2020)با توجه به اینکه سرعت و زمان برای توسعه کسب و کارهای نوپا حیاتی است می توان با استفاده از پتانسیل موجود در شبکههای اجتماعی با فعالیت مداوم مخاطبان را با کسب و کار خود آشنا و اعتماد آنها را جلب کنند و با برقراری مبادله اطلاعات بین مشتریان و سازمان محصول را هم راستا با انتظار مشتریان تکامل بخشی که با ارائه راهکارهای مناسب با حفظ امنیت مالی شفاف سازی اطلاعات و پشتیبانی از کالا و خدمات در شبکه های اجتماعی باعث توسعه اعتماد اجتماعی و با تبلیغ درست می توانیم در این راستا تجارت اجتماعی قوی در کسب و کارهای نوپا بنا کنیم. (اكبري و دوستار،1400) زتومكا اعتماد و اعتماد كردن را نوعي استراتژي مهم در مواجهه با شرايط نامعين و كنترل آينده ميداند(Zetomka, 2019)
هالت و بوسلر(2018) معتقدند که بحث محیط امن در فضای سایبری قابلیت کاربرد مطلوبی داشته و امنیت در فضای سایبری با ابزارهای مختلف الکترونیکی اعمال می شود. همچنین معتقدند به شکلی غیر رسمی کاربران اینترنتی بر رفتار بکدیگر در فضای گفنگوها آنلاین نطارت دارند.(ذاکری و دیگران، 1399)
پیشرفتهای نوین در زمینة فناوری اطلاعات، باعث پدیدآمدن فضاهای مجازی جذابی همچون شبکه های اجتماعی شده است که روز به روز در حال گسترش هستند و عرصه را برای تبلیغ کالا و خدمات تولیدکنندگان فراهم میکنند2020) Kamali,) با پیشرفت فناوری اینترنت، بنگاهها از سایتهای شبکه های اجتماعی برای ترویج و پخش اطلاعات دربارة برندشان، استفاده می کنند. (Trusov,2008) شبکه های اجتماعی باعث تغییر ارتباطات بازاریابی سنتی شده اند. (شیرخدایی، 1396) . فعالیتهای شبکه های اجتماعی باعث ایجاد فرصت برای برندها می شود، فرصتی برای کاهش کج فهمی و غرض ورزی، و در نهایت با تبادل ایده هاو اطلاعات میان افراد آنلاین و ارزش ویژه برند را افزایش میدهد(حسینی و دیگران، 1387).
شبکههای اجتماعی که روز به روز در حال گسترش هستند عرصه را برای تبلیغ کالا و خدمات تولید کنندگان فراهم میکند. ( Giddens, 2018).با پیشرفت فناوری اینترنت، بنگاهها از سایتهای شبکههای اجتماعی برای ترویج و پخش اطلاعات دربارهی محصولشان استفاده میکنند. (marsh,2018) شبکه های اجتماعی باعث تغییر ارتباطات بازاریابی سنتی شدهاند.(خدایاری و پنجه شاهی ،1399)
شبکه های اجتماعی به شرکتها اين امکان را می دهد تا با صرف هزينه محدود و اندک در زمان مناسب و بصورت بی واسطه و مستقیم با کاربران نهايی در تماس باشند) 2020 Kamali,) اين شرايط باعث می شود تا نه تنها شبکه های اجتماعی برای بسیاری از شرکت های چند ملیتی دنیا کاربرد داشته باشد بلکه برای شرکتهايی در ابعاد کوچک و متوسط و حتی شرکتهای دولتی و غیر انتفاعی نیز مناسب میباشد.(آزاده و دیگران، 1398)
پژوهش حاضر به دنبال ارائه راهکار به منظور توسعه اعتماد اجتماعی نسبت به کسب و کارهای نوپا با استفاده از پتانسیل شبکه های اجتماعی می باشد با عنایت به موارد مطرح شده در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که صاحب این کسب و کار نوپا چه کار کنند که بهترین خدمات به مشتریان خود بدهند ؟ از چه ابزارهایی استفاده کنند ؟اصلاً استفاده از شبکه های اجتماعی چقدر می تواند بر کسب و کار نوپا موثر باشد؟ رتبه بندی راهکارهای اعتماد اجتماعی به کسب و کار نوپا به چه صورت است؟ اعتماد اجتماعی چگونه می تواند به کسب و کارهای نوپا کمک کند ؟
2. مبانی نظری و پیشینه شناسی تحقیق
ندافی و همکاران(1396) در پژوهش خود به شناسایی و اولویتبندی پیشرانهای توسعهی کسبوکارهای نوپا با استفاده از روش شناسی کیو پرداختند نتایج حاصل از امتیازهای استاندارد شدهی آرایههای عاملی نشان داد که دیدگاه شرکتکنندگان به دو الگوی متفاوت قابل تفکیک است. الگوی اول بر سرعت عمل، تیم کاری، ذات ایده و فرصتسنجی و الگوی دوم بر مشتری، رقبا، شریک سرمایهگذار و حمایتها تأکید دارد. در الگوی اول، توجه بر پرورش خلاقیت و ایجاد زمینههای بروز نوآوریها در افراد مستعد از طریق آموزش و ایجاد بسترهای فرهنگی در جامعهی مورد اشاره است. در الگوی دوم نیز حمایت از ظرفیتهای بالقوه، تأمین امنیت سرمایهگذاری و فرهنگسازی کار گروهی در کسبوکارهای مورد نظر است. سرعت عمل در ورود به بازار از عوامل اصلی توسعه و رشد یک کسبوکار نوپا است؛ بنابراین، پیشنهاد میشود کسبوکارهای نوپا در کمترین زمان ممکن و با یک حداقل اولیهی محصول یا خدمت خود را وارد بازار کنند و سپس به مرور زمان آن را براساس دیدگاه مشتریان توسعه دهند که میتوان با استفاده از پتانسیلهای شبکههای اجتماعی به این مهم دست پیدا کرد.
زالی و همکاران (1391) در پژوهش خود به بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی کارآفرینان، ( مدیران اجرایی) برعملکرد کسب و کارهای نوپا در ایران پرداخت نتایج پژوهش نشان می دهد که اندازه شبکه ی اجتماعی کار آفرینان، تاثیر مثبت برعملکرد کسب و کارها ی شان دارد و همچنین دریافت مشورت از شبکه های اجتماعی تاثیر مستقیمی بر عملکرد کسب و کارها نوپا دارد.
مرتاض هجری وهمکاران(1396) در پژوهش خود به بررسی تاثیر سازههای شبکههای اجتماعی را بر کاربران اینترنتی پرداختند نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که سازمانها با ارائه به موقع اطلاعات مفيد و صحيح به مشتریان و نیز اطلاع رسانی در مورد خدمات جدید و نوظهور با کاربران تعامل داشته باشند که این تعامل منجر به توصيه سازمان به سایر کاربران و در نتيجه افزایش توجه کاربران به سوی سازمان و متعاقب آن کسب سود بدون هزینه تبليغات گزاف برای سازمان میشود، همچنين با دنبال کردن و کنترل نظرات کاربران شبکههای اجتماعی به صورت مکرر سليقه مشتریان، سازمانها و کسبوکارها در شبکههای اجتماعی در تعامل نزدیك با کاربران باشند.
مهدی نژادفرحانی (۱۳۹۵) در پژوهش خود ماهیت تاثیرات و وضعیت حاضر رسانه های گروهی را بیان میدارد و بر نقش آنها به عنوان عوامل توانمندسازی مشتریان تاکید میکند این پژوهش استعدادها و نقش آنها به عنوان بخشی از استراتژی بازاریابی توضیح میدهد و روشهای مختلف شرکت آنها به عنوان ابزارهای بازاریابی را نشان میدهد.
شیرخدایی و همکاران (۱۳۹6) در پژوهش خود تأثیر رسانه های اجتماعی را بر شکل گیری اعتماد و وفاداری به برند در جامعه ی برند بررسی کرده است. جامعهی آماری این پژوهش 400 نفر از گروههای دانشجویی، متشکل از دانشجویان دورههای کارشناسی ارشد و دکتری از دانشگاه مازندران است که در شبکه ی اجتماعی اینستاگرام عضو هستند؛ نتایج پژوهش نشاندهنده ی تأثیر مثبت و معنادار هویت فردی و هویت اجتماعی بر جوامع برند در شبکه های اجتماعی است؛ همچنین جوامع برند در شبکههای اجتماعی بر اشتراکات جامعه ی برند تأثیر مثبت و معناداری داشته است. تعامل اجتماعی و استفاده از برند نیز بر اعتماد برند تأثیر دارد. در نهایت تأثیر مثبت و معنادار اعتماد برند بر وفاداری به برند تأیید شده است.
رنجبران و همکاران(1395) در پژوهش خود با هدف سنجش عوامل تأثیرگذار در محیط مجازي بر رضایت و تمایل به استفاده مشتریان انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف ازجمله پژوهشهاي کاربردي و از نظر ماهیت و روش، توصیفی-پیمایشی است. یافته ها نشان داد به ترتیب عوامل زیباشناختی، امنیت مالی و طراحی و قابلیت عملکرد؛ رضایت استفاده از سایت این بانک را تحت تأثیر قرار میدهد که رضایت خود بر تمایل به استفاده مصرفکننده تأثیرگذار است.
ترکستانی و همکاران (۱۳۹۵) در پژوهش خود به بررسی تأثیر وفاداري و اعتماد در تجارت الکترونیک بر خرید آنلاین محصولات گردشگري میپردازد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که قابلیت وب سایت و امنیت درك شده بر اعتماد و رضایت تأثیر دارد، همچنین هزینه بر رضایت تأثیر دارد اما هزینه بر اعتماد اثري نداشت و این فرضیه رد شد، همچنین نتایج، تأثیر اعتماد و رضایت بر وفاداري را تأیید نمود.
لطفی و غفاری(1400) در پژوهش خود با مطرح کردن هفت فرضیه و یک سوال فرعی، به بررسی رابطه ی عامل جنسیت با انگیزههای خرید، جذابیتهای ظاهری سایت و نوع کالا پرداختی و انگیزههای کاربردی را به عنوان تسهیل کننده و انگیزههای احساسی-اجتماعی را به عنوان عامل مانع در خرید الکترونیک مورد آزمون قرار داده است که با پذیرفتن یک فرضیه و ردکردن شش فرضیه دیگر نشان میدهد که تنها بین انگیزههای احساسی- اجتماعی و جنسیت رابطه معناداری وجود دارد و این انگیزهها برای زنان مهمتر از مردان است. بین جنسیت و انگیزهی کاربردی و هویتی و نیز بین جنسیت و جزابیتهای ظاهری سایت و نوع کالا رابطه معناداری دیده نشد .
منتظری و همکاران (1399) در پژوهش خود بررسي عوامل مؤثر بر قصد خريد اينترنتي در بين مشتريان وبسايت رايانه میپردازد. نتايج تحقيق نشان داد كه شركتهاي مجازي ميتوانند، با ايجاد محيطي امن و ايجاد ضمانت هايي در خريد موفق، تمايل به خريد آنلاين مشتريان را، با كاهش ريسك درك شده و افزايش منفعت درك شده و اعتماد، افزايش دهند. همچنين، افزايش توجه مديران شركتهاي مجازي به پيشايندهاي شناختي، تجربي، شخصيتي و حالت عاطفي باعث افزايش اعتماد و كاهش ريسك درك شدهی مشتريان آنلاين ميشود.
ارمان و جاوید فر (1399) در پژوهش خود با بررسی تاثیر فعالیتهای بازاریابی رسانههای اجتماعی بر ارزش ویژه مشتریان انجام دادند که نتایج نشان داد که انجام فعالیتهای بازاریابی رسانه های اجتماعی تاثیر مثبتی بر ارزش ویژه مشتریان دارد و شرکتها میتوانند با این گونه فعالیتها رابطه با مشتریان خود را تحکیم بخشند.
سید مهدی صافی (1400) در مقالهی خود ابتدا به بررسی علوم کامپیوتر بر اعتماد بر شبکه هاي اجتماعی میپردازد و سپس خلاصه هایي از تعاریف موجود از اعتماد و تعریف اعتماد اجتماعی در شبکه هاي اجتماعی میپردازد و سپس از آن در مورد کارهاي اخیر در سه جنبه از اعتماد، اعتماد جمعآوري اطلاعات، اعتماد ارزیابی و اعتماد و انتشار اعتماد توسط الگوریتمهاي معتمد پرداخته است.
مظفری وانانی و همکاران (1400) در پژوهش خود به بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی بر وفاداری به برند مشتریان میپردازد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که جامعه برند بر روی رابطه مشتری با محصول، رابطه مشتری با برند و رابطه مشتری با شرکت تاثیر دارد و همچنین رابطه مشتری با محصول و رابطه مشتری با شرکت و رابطه مشتری با دیگرمشتریان بر اعتماد به برند تاثیر بسزایی دارد.
صمدمیر وهمکاران (1399) در پژوهش خود به بررسی نقش تبلیغات شبکه اجتماعی تلگرام در جلب اعتماد مخاطبان به خرید کالا میپردازد. شبکه هاي اجتماعی مجازي نسل جدیدي از فضاي روابط اجتماعی هستند و تلگرام نقش پررنگی در دنیاي امروز دارد. عطف به نتیجه هاي این تحقیق مشخص گردید افرادي که به تبلیغات در شبکه اجتماعی تلگرام اعتماد کمی دارند، کمتر به خرید کالا یا خدمات در تلگرام اقدام کرده اند. همچنین بین استفاده از افراد مشهور در تبلیغات شبکه اجتماعی تلگرام، جذابیتهاي تصویر(طراحی و گرافیک) در تبلیغات شبکه اجتماعی تلگرام، استفاده از نمادها و نشانهها در تبلیغات شبکه اجتماعی تلگرام، جلب توجه به انیمیشنهاي تبلیغاتی شبکه اجتماعی تلگرام و جذابیت شعارها در تبلیغات شبکه اجتماعی تلگرام و خرید کالا در تلگرام رابطه معناداري وجود دارد. زیرا افرادي که استفاده از افراد مشهور در تبلیغات شبکه اجتماعی تلگرام، جذابیتهاي تصویر (طراحی و گرافیک) در تبلیغات شبکه اجتماعی تلگرام، استفاده از نمادها و نشانه ها در تبلیغات شبکه اجتماعی تلگرام، جلب توجه به انیمیشنهاي تبلیغاتی شبکه اجتماعی تلگرام و جذابیت شعارها در تبلیغات شبکه اجتماعی تلگرام، نظر آنان را کمتر به خود جلب کرده است، کمتر به خرید کالا و خدمات اقدام کردهاند.
معینی و همکاران(1396) در پژوهش خود به بررسي تأثير قابليتهاي تجارت اجتماعي بر نگرش مشتريان به خريد به واسطهی اعتماد پرداخت و نتایج تحقیق حاکی از آن بود که كاربران شبكههاي اجتماعي، محصولات را بيشتر بر مبناي اطلاعات ارائه شدهی فروشندگان خریداري ميكنند و در تعاملات و ارتباطات گروهي و بين فردي بيشتر به ابزارحمایتی عاطفي علاقهمندند و همچنین هر چه فرد اعتماد بيشتري به رسانههاي اجتماعي داشته باشد، به خريد از آنها نگرش مطلوبتري دارد.
مختارپور و همکاران(1396) در پژوهش خود به برسی ابعاد اعتماد اجتماعی برتوسعه محلی و منطقهای پرداختنند یافتههای پژوهش نشان میدهد که برخوردار بودن یک کشور از مفاهیمی نظیر توسعه محلی و منطقهای موقعیت ممتازی در اقتصاد جهانی ایجاد میکند و بر ظرفیتها و بخشهای واقعی به ویژه بخش خدمات که برای رشد دراز مدت مناسب بوده استوار است. از این رو رواج و گسترش فعالیتهای بهبودبخش و تقویتکننده ابعاد اعتماد اجتماعی نظیر اعتماد بنیادی، اعتماد بین شخصی، اعتماد تعمیم یافته و اعتماد نهادی سهم عمدهای در توسعه کشور خواهد داشت.
استفن5 و همکاران (۲۰۱1) در پژوهش خود یک بازار مصرف کننده چینی که بزرگترین وبسایت تجارت الکترونیک در جهان است را مورد بررسی قرار میدهد. آنچه کهTaobao را جدا از رقبای خود میکند، ابزار پیام رسانی یکپارچه آن است که خریداران میتوانند از فروشندگان در مورد محصولات یا از خریداران دیگر برای مشاوره بپرسند. از طریق مطالعه قوانین بسته شدن مستقیم، ما تجربهای را بررسی میکنیم که انتقال اطلاعات ضمنی در شبکه Taobao نشان میدهد که ارتباط بین خریداران یک ریسک اساسی فعالیت خرید است. سپس ما به بررسی فرایند بسته شدن سهگانه و توضیح نحوهی شکلگیری پیوند بسیار بستگی دارد به توزیع نقش خریدار/ فروشنده برای گرههای یک شبکه بازرگانی اجتماعی، از دادههای بازبینی Taobao استفاده میکنیم تا نشان دهیم که چگونه اعتبارات فروشندگان با قیمت حق بیمه قیمت ارتباط دارد
در نهایت، یک مدل یادگیری ماشین را برای دقت پیشبینی انتخاب مصرف کننده ایجاد میکنیم و نشان میدهیم که شبکه اجتماعی مهمترین ویژگی پیشبینی نحوه انتخاب مصرفکنندگان شرکای معاملاتی خود را دارد.
نپال6 و همکاران (2019) در پژوهش خود به بررسی جامع ادبیات علوم اجتماعی را در مورد اعتماد در شبکه های اجتماعی میپردازد؛ و همچنین تعاریف و اندازهگیری اعتماد را از طریق منشور جامعهشناسی، روانشناسی و علوم رایانه بررسی میکند و جنبه های مختلف اعتماد را به عنوان: محاسبه، رابطه ای، عاطفی، شناختی، نهادی سیستم و اختیاری شناخت، همچنین ویژگیهای مختلف اعتماد را شناسایی کرد: زمینه وابسته، پویا، پیوسته، تبلیغاتی، قابل خواندن، شخصی، نامتقارن، خود تقویت، و رویداد حساس.
کیریس مارتین7 (2018) در پژوهش خود به بررسی اهمیت نقض انتظارات حفظ حریم خصوصی به اعتماد مصرف کنندگان به وبسایت پرداخت و یافته ها حاکی از آن است که مصرف کنندگان نقض انتظارات حفظ حریم خصوصی، به ویژه استفادههای ثانویه از اطلاعات، برای کاهش اعتماد در یک وبسایت را پیدا میکنند. بنگاههایی که مانع انتظارات حفظ حریم خصوصی میشوند دو بار مجازات میشوند: 1- نقض حریم خصوصی 2- تاثیر مستقیمی بر اعتماد و اهمیت عوامل اعتماد مانند یکپارچگی و توانایی اعتماد را کاهش میدهد و در نهایت میتوان گفت که نقض حریم خصوصی میتواند شرکتها را در یک مارپیچ اعتماد پایین نگه دارد و باعث کاهش اعتماد به وبسایت و همچنین تاثیر مکانیسمهای احتمالی برای بازسازی اعتماد مانند یکپارچگی و توانایی شرکت میشود
نیکول8 و همکاران (2020) در پژوهش خود به بررسی خطر در خرید آنلاین چشمانداز اعتماد الکترونیکی پرداخت، خطرات درک شده بر همه تصمیمات خرید و رفتار مصرفکننده تاثیر میگذارد و از بازدارندگی آنها برای خرید جلوگیری میکند برای کاهش خطرات این 3 راهکار را ارائه داد.
1-اقدامات امنیتی مرتبط با کنترل 2-سیستم تأیید هویت 3-پرداختهای جایگزین.
کیم و کیم9 ( 2018) نیز در پژوهش خود به بررسی درک مفاهیم مربوط به تجارت اجتماعی، با تمرکز بر تحلیل اثر تأثیر اجتماعی بر فروش معامله از منظر تأثیر اجتماعی پرداخته است میتوان نتیجه گرفت که ارجاعات اجتماعی تولید شده توسط مصرف کننده در مورد معاملات به طور قابل توجهی باعث افزایش فروش در تجارت اجتماعی میشود نتایج نشان میدهد که به اشتراک گذاری داوطلبانه اطلاعات مربوط به مشتری از طریق شبکه های اجتماعی، یک مدل تجاری مهم در تجارت اجتماعی و یا سایت تجاری آنلاین به طور کلی است و همچنین کانالهای به اشتراک گذاری اطلاعات نیز مهم میباشد
3. روش تحقیق
راهکار اعتماد به کسبوکارهای نوپا به کمک شبکههای اجتماعی |
ترفیع |
توزیع |
قیمت |
محصول |
جلب اعتماد به کمک ابزارهای چند رسانهای برای معرفی کالا و خدمات (تبلیغات چند رسانه ای) |
جلب اعتماد به واسطه شورآفرینی در شبکههای اجتماعی |
ایجاد کانالهای ارتباطی موثر بامشتری به منظورارائه خدمات متناسب با نياز مشتری |
بهرهوري فزاینده به کمک ارتباط بین همکاران که باعث ارائه محصول باکیفیتتر از قبل میگردد |
جلب اعتماد به واسطهی ارائه لیست قیمتهای به روز شده و تضمین قیمت |
جلب اعتماد به واسطه عرضه کالا در کانالهای معروف و پربازدید |
جلب اعتماد به کمک امنیت مالی پرداخت در شبکههای اجتماعی |
جلب اعتماد به واسطه ارائه سریع اطلاعات در مورد خدمات جدیدو نوظهور با کاربران |
شکل (1): مدل درختی تحلیل سلسلهمراتبی پژوهش حاضر
4- تجزیه و تحلیل اطلاعات
نتایج یافته رتبه بندی معیار ها به منظور توسعه اعتماد اجتماعی نسبت به کسب و کار های نوپا با استفاده از پتانسیل شبکه های اجتماعی با تکنیک TOPSIS به شرح جداول زیر می باشد.
جدول (2)ماتريس تصميمگيري تکنيک TOPSIS
| C1 | C2 | C3 | C4 | C5 | C6 | C7 | C8 |
A1 | 6.333 | 5.667 | 5.500 | 4.667 | 5.500 | 4.500 | 6.167 | 5.667 |
A2 | 5.500 | 6.333 | 6.000 | 5.667 | 5.333 | 6.333 | 5.000 | 6.167 |
A3 | 3.417 | 3.833 | 7.000 | 6.833 | 4.500 | 4.500 | 5.333 | 4.167 |
A4 | 6.000 | 7.500 | 5.000 | 5.500 | 6.500 | 6.500 | 6.833 | 5.000 |
A1 | 0.591 |
A2 | 0.658 |
A3 | 0.213 |
A4 | 0.579 |
بنابراين با توجه به مقادير محاسبه شده مندرج در جدول بالا ميتوان نتيجه گرفت راهکارهای زیر به ترتیب به عنوان مناسبترین راهکار به منظور توسعه اعتماد اجتماعی نسبت به کسبوکارهای نوپا با استفاده از پتانسیل شبکههای اجتماعی معرفی میشوند:
1. توزیع
2. ترفیع
3. محصول
جدول (4) ماتریس مقایسه زوجی معیارهای اصلی پژوهش
| C1 | C2 | C3 | C4 | C5 | C6 | C7 | C8 | میانگین هندسی | بردار ویژه |
C1 | 1 | 0.231 | 0.247 | 0.313 | 0.206 | 0.329 | 0.307 | 0.191 | 0.303 | 0.030 |
C2 | 4.337 | 1 | 0.308 | 0.666 | 0.398 | 0.485 | 0.328 | 0.227 | 0.580 | 0.058 |
C3 | 4.056 | 3.242 | 1 | 0.671 | 0.442 | 0.591 | 0.423 | 0.352 | 0.875 | 0.087 |
C4 | 3.191 | 1.501 | 1.491 | 1 | 0.302 | 0.300 | 0.234 | 0.342 | 0.691 | 0.069 |
C5 | 4.863 | 2.509 | 2.265 | 3.306 | 1 | 0.690 | 0.406 | 0.319 | 1.301 | 0.129 |
C6 | 3.039 | 2.063 | 1.692 | 3.334 | 1.450 | 1 | 0.297 | 0.248 | 1.181 | 0.117 |
C7 | 3.257 | 3.053 | 2.363 | 4.276 | 2.461 | 3.369 | 1 | 0.200 | 1.896 | 0.188 |
C8 | 5.235 | 4.410 | 2.843 | 2.922 | 3.130 | 4.027 | 4.993 | 1 | 3.238 | 0.322 |
| 10.063 | 1.000 |
4.1. تعیین اولویت راهکارهای اصلی براساس تکنیکAHP بر اساس بردار ويژه بدست آمده:
-راهکار جلب اعتماد به واسطه شورآفرینی در شبکههای اجتماعی با وزن نرمال شده 322/0 از بيشترين اولويت برخوردار است.
-راهکار ایجاد کانالهای ارتباطی موثر بامشتری به منظور ارائه خدمات متناسب با نياز مشتری با وزن 188/0 در اولويت دوم قرار دارد.
-راهکار جلب اعتماد به واسطه عرضه کالا در کانالهای معروف و پربازدید با وزن نرمال 129/0 در اولويت سوم قرار دارد.
-راهکار بهرهوري فزاینده به کمک ارتباط بین همکاران در شبکههای اجتماعی که باعث کاهش قیمت و ارائه محصول باکیفیتتر از قبل میگردد، با وزن نرمال شده 117/0 از اولويت چهارم برخوردار است.
-راهکار جلب اعتماد به کمک امنیت مالی پرداخت در شبکههای اجتماعی با وزن 087/0 در اولويت پنجم قرار دارد.
-راهکار جلب اعتماد به واسطهی ارائه لیست قیمتهای به روز شده و تضمین قیمت با وزن نرمال 069/0 در اولويت ششم قرار دارد.
-راهکار جلب اعتماد به واسطه ارائه سریع اطلاعات در مورد خدمات جدید و نوظهور به کاربران با وزن 057/0 در اولويت هفتم قرار دارد.
-راهکار جلب اعتماد به کمک ابزارهای چند رسانهای برای معرفی کالا و خدمات (تبلیغات چند رسانهای) با وزن نرمال 030/0 در اولويت هشتم قرار دارد.
نرخ ناسازگاري مقايسههاي انجام شده 092/0 بدست آمده است که کوچکتر از 1/0ميباشد و بنابراين ميتوان به مقايسههاي انجام شده اعتماد کرد.
شکل (2) نمایش گرافیکی اولويت راهکارهای اصلی
5- نتیجهگیری تحقیق
با توجه به تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده ویژگیهای که باعث اعتماد به کسبوکارهای نوپا وموفقیت کسبوکارهای نوپا به کمک شبکههای اجتماعی میشود به این ترتیب رتبهبندی شده است:
- راهکار جلب اعتماد به واسطه شورآفرینی در شبکههای اجتماعی با وزن نرمال شده 322/0 از بيشترين اولويت برخوردار است.
- راهکار ایجاد کانالهای ارتباطی موثر بامشتری به منظور ارائه خدمات متناسب با نياز مشتری با وزن 188/0 در اولويت دوم قرار دارد.
- راهکار جلب اعتماد به واسطه عرضه کالا در کانالهای معروف و پربازدید با وزن نرمال 129/0 در اولويت سوم قرار دارد.
- راهکار بهرهوري فزاینده به کمک ارتباط بین همکاران در شبکههای اجتماعی که باعث کاهش قیمت و ارائه محصول باکیفیتتر از قبل میگردد، با وزن نرمال شده 117/0 از اولويت چهارم برخوردار است.
- راهکار جلب اعتماد به کمک امنیت مالی پرداخت در شبکههای اجتماعی با وزن 087/0 در اولويت پنجم قرار دارد.
- راهکار جلب اعتماد به واسطهی ارائه لیست قیمتهای به روز شده و تضمین قیمت با وزن نرمال 069/0 در اولويت ششم قرار دارد.
- راهکار جلب اعتماد به واسطه ارائه سریع اطلاعات در مورد خدمات جدید و نوظهور به کاربران با وزن 057/0 در اولويت هفتم قرار دارد.
- راهکار جلب اعتماد به کمک ابزارهای چند رسانهای برای معرفی کالا و خدمات (تبلیغات چند رسانهای) با وزن نرمال 030/0 در اولويت هشتم قرار دارد.
در ادامه تحقیق همچنین این نتایج به دست آمد که: افرادي که به تبلیغات در شبکه اجتماعی اعتماد کمی دارند، کمتر به خرید کالا یا خدمات اقدام کردهاند. همچنین بین استفاده از افراد مشهور در تبلیغات شبکه اجتماعی، جذابیتهاي تصویر( طراحی و گرافیک) در تبلیغات شبکه اجتماعی، استفاده از نمادها و نشانهها در تبلیغات شبکه اجتماعی جلب توجه به انیمیشنهاي تبلیغاتی شبکه اجتماعی و جذابیت شعارها در تبلیغات شبکه اجتماعی و خرید کالا در رابطه معناداري وجود دارد. زیرا افرادي که استفاده از افراد مشهور در تبلیغات شبکه اجتماعی، جذابیتهاي تصویر در تبلیغات شبکه اجتماعی، استفاده از نمادها و نشانهها در تبلیغات شبکه اجتماعی، جلب توجه به انیمیشنهاي تبلیغاتی شبکه اجتماعی و جذابیت شعارها در تبلیغات شبکه اجتماعی، نظر آنان را کمتر به خود جلب کرده است، کمتر به خرید کالا و خدمات اقدام کردهاند. نتایج این تحقیق نشان میدهد که شاید یکی از مهمترین دلایلی که مانع میشود تا افراد، کالایی را از شبکه اجتماعی خریداري کنند، بی اعتمادي به آن باشد، زیرا اعتماد عبارت از باوري است که نشان میدهد سایر افراد به روشهاي قابل پیش بینی عمل میکنند. اعتماد از مؤلفههاي حیاتی درتجارت الکترونیکی تلقی میشود. اعتماد، فضایی اجتماعی خلق میکند که سازمانها میتوانند در آن فعالیت کنند. پذیرش پیامهاي تبلیغی نیز به اعتماد مخاطبان به تبلیغات نیازمند است. اعتماد به تبلیغات، پیامد تجربیات قبلی مثبت مصرفکننده است. از مواردي که بیصداقتی تبلیغات را نشان میدهد؛ عبارت است از: دروغ آشکار و وعدههاي گمراهکننده) تبلیغی دروغ است که تمامی مخاطبان، آن را وعدهاي دروغ بدانند) تطابق وعدههاي تبلیغی با عمل فروشنده، در بلند مدت موجب اعتماد است .
علاوه بر این، برخی از مسائل که باعث بیاعتمادي مصرف کننده به تبلیغات و مقاومت در برابر آنها میشود، عبارت است از: استفاده از فشار زیاد براي فروش، فروشهاي سخت، پافشاريهاي بیمورد و شیوههاي اجباري خرید. از طرف دیگر، هنگامی که در مصرفکنندگان، نسبت به تبلیغات، بیاعتمادي ایجاد میشود، چیزي که از تبلیغات درك میکنند، بسیار متفاوت با آن مطلبی است که تبلیغات بر اساس آن ساخته و پرداخته میشود. بنابراین توجه و دقت به شرایطی که تبلیغات براي مخاطبین به وجود میآورد، بسیار مهم و ضروري است. علاوه بر این، با توجه به بالا بودن ریسک در خریدهاي آنلاین، نیاز به اعتماد نیز براي دستیابی به هدف، بسیار حیاتی است.
الف- فارسی
1. آزاده، سعید؛ احمدیان، سحر و محقق زاده، فاطمه. (1400)، تاثیر رضایت مشتری، اعتماد، قطعیت، و تبلیغات کالمی مثبت بر قصد خرید با تاکید بر شبکه های اجتماعی، نشریه علمی تخصصی شباک، سال پنجم، شماره 47.
2. ترکستانی، محمدصالح؛ مفاخري، فهیمه؛حقیقت، فاطمه .(1399). تأثیر رضایت و اعتماد بر وفاداري الکترونیک و خرید آنلاین محصولات گردشگري .فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگري، شماره 3۴، ص93-109.
3. جاویدفر، آرمان (1399)، نقش فعالیتهای بازاریابی رسانهی اجتماعی در توسعه ارزش ویژه مشتری. مجله مدیریت توسعه و تحول ص 191-202.
4. خدایاری، بهناز و پنجه شاهی، مهدی ،( 1399) ، "بررسی عوامل مؤثر بازاریابی شبکه های اجتماعی بر رفتارخرید مصرف کننده در شرکت قهرمان"، فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری، دوره 6 ،شماره 2.
5. زالي، محمدرضا؛ رضوي؛ محمد و كابلي، احمد. (1399)، تأثير شبكهي اجتماعي مديران اجرايي بر عملكرد كسبوكارهاي نوپا در ايران؛ شواهدي مبتني بر يافته هاي ديده بان جهاني كارآفريني (GEM)، پژوهشنامه ي مديريت اجرايي علمي –پژوهشي، دوره 4 شماره 8 ص 41 - 62 .
6. سراجق، مرجان؛وثوقی، مریم؛حسینی، سید مجتبی، (1400). "طراحی توسعه سبک زندگی اجتماعی از منظر کسب و کارهای نوپا"، فصلنامه علمی-پژوهشی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسالمی واحد شوشتر، سال سیزدهم، شماره دوم.
7. شیرخدایی، میثم؛ شاهی، محبوبه؛ نجات، سهیل ومحمودی نسب، سحر.(1399). "بررسی تأثیر رسانههای اجتماعی بر شکلگیری اعتماد و وفاداری به برند در جامعة برند"، فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین شماره 26 ص602-661
8. فتحی، سروش؛ مختارپور، مهدی.(1396)، "برآورد مدل تاثیرگذاری ابعاد اعتماد اجتماعی بر توسعه محلی و منطقهای از نگاه ساکنین مناطق 22 گانه شهر تهران، نگرشهای نو در جغرافیای انسانی", 10(1)ص67-91
9. لطفی، فریبا؛ غقاری، لیلا. (۱۳۸7). " بررسی تفاوتهای جنسی در انگیزههای خرید الکترونیک"، ماهنامه زنان، شماره 1،صفحه 7- 33
10. مرتاض هجری،گلرخ و حاجی پورشوشتری، عبدالحمید .(۱۳۹۶)." بررسی تاثیر سازههای شبکههای اجتماعی را بر کاربران اینترنتی"، دهمین کنفرانس بین المللی اقتصاد و مدیریت
11. مظقری، حمید (۱۳۹۳)،" تاثیر جامعه برند در شبکه های اجتماعی بر اعتماد و وفاداری مشتریان به برند"، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی گرایش بازاریابی، دانشگاه علامه طباطبایی .
12. معینی, حسین؛ جامی پور, مونا؛ ابراهیمی دلاور, فاطمه (1396)، "تأثیر قابلیتهای تجارت اجتماعی بر نگرش مشتریان به خرید به واسطۀ اعتماد (مطالعۀ موردی: کاربران اینستاگرام)"، فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت بازرگانی, 9(1), ص173-192
13. ندافی, راضیه؛ احمدوند, مصطفی(1396)، "شناسایی و اولویتبندی پیشرانهای توسعۀ کسبوکارهای نوپا (استارت آپها) با استفاده از روششناسی کیو".، فصلنامه علمی پژوهشی توسعه کارآفرینی10(3) ص 517-534
ب- منابع لاتین
14. Chen, S. C., & Dhillon, G. S. (2020). Interpreting dimensions of consumer trust in e-commerce. Information Technology and Management, 4(2-3), 303-318.
15. Giddens, A. (2019) the Consequences of Modernity, translation by Mohsen Solati. Tehran: Center Publications. [In Farsi
16. Giddens, A. (2018) Modernization and Detachment, translation by Nasser Sadejian, Tehran: Ney Publications. [In Farsi]
17. Guo, S., Wang, M., & Leskovec, J. (2019). The role of social networks in online shopping: information passing, price of trust, and consumer choice. In Proceedings of the 12th ACM conference on Electronic commerce (pp. 157-166). ACM.
18. Julia Planko, Maryse M.H. Chappin, Jacqueline M. Cramer, Marko P. Hekkert (2019).Managing strategic system-building networks in emerging business fields: A case study of the Dutch smart grid sector,Industrial Marketing Management, Volume 67, 37-51
19. Kamali, A. (2019) Comparative Study of Social Trust in Two Areas of Culture and Politics, Doctor of Sociology, Faculty of Social Sciences: Tehran University. [In Farsi]
20. Kim, N., & Kim, W. (2018). Do your social media lead you to make social deal purchases? Consumer-generated social referrals for sales via social commerce. International Journal of Information Management, 39, 38-48.
21. Martin, K. (2018). The penalty for privacy violations: How privacy violations impact trust online. Journal of Business Research, 82, 103-116.
22. Sherchan, W., Nepal, S., & Paris, C. (2013). A survey of trust in social networks. ACM Computing Surveys (CSUR), 45(4), 47.
23. Storper, M. (1997) the Regional World: Territorial Development in a Global Economy. London: Guilford
24. Trusov, M., Bucklin, R. E., & Pauwels, K. (2017). Effects of word-of-mouth versus traditional marketing: findings from an internet social networking site. Journal of marketing, 73(5), 90-102.
[1] استادیار گروه مهندسی صنایع دانشگاه پیام نور srezaiian@gmail.com
[2] نويسنده مسئول:استادیار گروه مهندسی صنایع دانشگاه پیام نور hourali@pnu.ac.ir
[3] کارشناسی ارشد مهندسی صنایع دانشگاه پیام نور mojtabaezzaty67@gmail.com
[4] کارشناسی ارشد مهندسی صنایع دانشگاه پیام نور Zahrasadeghi93558@gmail.com
[5] Stephen
[6] Nepal
[7] Kirsten Martin
[8] kim & kim