• شماره های پیشین

    • فهرست مقالات System Dynamics

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - ارزیابی سیاست¬های مواجهه با بحران حوضه آبریز «دریاچه ارومیه» با رویکرد پویایی¬شناسی سیستم
        علیرضا  لاری جابر  مهرکار میرسامان  پیشوایی
        دریاچه ی ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه ی ایران و دومین دریاچه ی شور جهان به شمار می رود. این زیست‌بوم دربرگیرنده ی تعداد زیادی از گونه های گیاهی و جانوری می باشد. دریاچه ی ارومیه در شمال غربی ایران واقع شده و از اهمیت اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بسزایی برای ساکنین منطقه برخ چکیده کامل
        دریاچه ی ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه ی ایران و دومین دریاچه ی شور جهان به شمار می رود. این زیست‌بوم دربرگیرنده ی تعداد زیادی از گونه های گیاهی و جانوری می باشد. دریاچه ی ارومیه در شمال غربی ایران واقع شده و از اهمیت اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بسزایی برای ساکنین منطقه برخوردار است. متأسفانه در سال های اخیر به علت مشکلات مختلف و پیچیده، تراز آب دریاچه به‌شدت کاهش‌یافته و ادامه ی حیات دریاچه به مخاطره افتاده است چنانچه طیِ 10 سال اخیر حدود نیمی از مساحت دریاچه به دشت های نمک تبدیل‌شده است. پژوهش های بسیاری در حوضه ی آبریز ارومیه انجام‌شده ولی اکثر آن ها از مدل سازی پویایی حوضه ی آبریز به‌عنوان یک سیستم، در افق درازمدت عاجز می باشند. در این مقاله در راستای تبيين بحران درياچه اروميه به تبیین عوامل مؤثر در کاهش تراز آب دریاچه ی ارومیه پرداخته شده است. علاوه بر این، مدل شبیه سازی حوضه ی آبریز دریاچه با استفاده از رویکرد پویایی‌شناسی سیستم ها توسعه داده شده است. مدل توسعه داده شده از طريق مقايسه با داده‌های تاريخي اعتبارسنجي شده و نتايج شبيه‌سازی نشان‌دهنده ی دقت بالای مدل (حدود 97%) مي‌باشد. سه سياست برای افزایش دبی ورودی و تراز آبی دریاچه پیشنهاد و مورد ارزيابي قرار گرفته است. نتايج نشان‌دهنده ی آن است که سياست ترکیبی اثربخشي بيشتری نسبت به دو سياست ديگر دارد. همچنین پس از اعمال سیاست های پیشنهادی، پیش بینی برای حجم دریاچه تا سال 1405 براساس مدل پیشنهادی صورت گرفته است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - نوآوري در ترکيب فرآيند تفکرتئوري محدوديت ها وپويايي هاي سيستمي (يک مورد کاربردي در مديريت زنجيره تامين)
        مهدي  غضنفري حسين  محمدي
        تئوري محدوديتها نوعي فلسفه مديريتي است که از يک ديدگاه سيستمي براي درک و تحليل کل سيستم استفاده مي‌کند. با اين نگرش امکان شناسايي ورفع محدوديت دريک فرآيند نظام‌مند تغيير وجود دارد. ابزارهايي که تئوري محدوديتها براي شناسايي، رفع و انتقال از شرايط نامطلوب فعلي به شرايط مط چکیده کامل
        تئوري محدوديتها نوعي فلسفه مديريتي است که از يک ديدگاه سيستمي براي درک و تحليل کل سيستم استفاده مي‌کند. با اين نگرش امکان شناسايي ورفع محدوديت دريک فرآيند نظام‌مند تغيير وجود دارد. ابزارهايي که تئوري محدوديتها براي شناسايي، رفع و انتقال از شرايط نامطلوب فعلي به شرايط مطلوب آتي استفاده مي‌کند، فرآيند تفکر نام دارد. فرايند تفکر تئوري محدوديت‌ها شامل مجموعه‌اي از ابزار‌ها‌ي پنج‌گانه منطقي است که اين ابزار‌ها‌ ساختار سيستمي و نطام مند را براي درک موقعيت‌هاي جاري و تعيين استراتژي مطلوب جهت رسيدن به اهداف مطلوب ايجاد کرده‌اند.. اما همواره اين نياز وجود دارد که تاثير عوامل مختلف در فرآيند تغيير بصورت حلقه‌هاي بازخوردي و در بلندمدت بررسي شود. از اينرو در اين مقاله براي پوشش اين ضعف پيشنهاد مي‌شود که از متدلوژي پويايي‌هاي سيستمي استفاده شود. در واقع هدف اصلي اين مقاله توصيف و نمايش چگونگي ترکيب متدلوژي‌هاي تئوري محدوديت‌ها با پويايي‌هاي سيستمي باتوجه به فرضيات و زيربناي فلسفي آنهاست. براي نحوه بکارگيري ترکيب اين دو رويکرد نيز از يک مورد مطالعاتي در زنجيره تامين که بسيار کليدي است، يعني مديريت موجودي استفاده کرديم. نتايج بدست آمده نشان مي‌دهد که ترکيب اين دو رويکرد از لحاظ زيربناي نظري، مکمل مناسبي براي درک مسئله ارائه مي‌دهند و موجب تحليل مسائل از يک ديدگاه سيستمي و نطام‌مند مي‌شوند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - بررسی اثر طرح هدفمند سازی یارانه ها بر زنجیره تأمین دارو با استفاده از پویایی‌شناسی سیستم‌ها
        محدثه  کلانتری زهرا  حیاتی هانی  شاهمرادی مقدم میرسامان  پیشوایی
        طرح "هدفمند کردن یارانه ها" را می توان محور اصلی برنامه ها و سیاست های دولت دهم نامید. با توجه به اینکه سند چشم انداز 1404، جایگاه اول اقتصادی را برای کشور در نظر دارد و با توجه به محدودیت منابع مالی دولت در اقتصاد ملی اصلاح سیاست های اقتصادی جزء ضرورت های اقتصادی ایرا چکیده کامل
        طرح "هدفمند کردن یارانه ها" را می توان محور اصلی برنامه ها و سیاست های دولت دهم نامید. با توجه به اینکه سند چشم انداز 1404، جایگاه اول اقتصادی را برای کشور در نظر دارد و با توجه به محدودیت منابع مالی دولت در اقتصاد ملی اصلاح سیاست های اقتصادی جزء ضرورت های اقتصادی ایران می باشد. در این پروژه قصد بر این بوده است که با طراحی مدلی مناسب تأثیر توزیع یارانه ی نقدی بر سطح رضایت مندی مردم از تغییرات قیمت دارو و تأثیر توزیع این نوع از یارانه بر سود کل زنجیره تأمین دارو مورد بررسی قرار گیرد. در ابتدا یک سیستم دینامیکی زنجیره تأمین دارو با در نظر گرفتن پرداختن یارانه‌ی نقدی به مردم، مدل سازی شده است. برای این کار ابتدا نمودار حلقه‌ی علی و معلولی و سپس با کمک آن، نمودار جریان سیستم رسم شده است. سپس مدل شبیه‌سازی شد. نتایج شبیه‌سازی عملکرد خوبی را برای اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها نشان ندادند، در نتیجه دو سیاست برای بهبود این وضعیت پیشنهاد شده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - طراحی مدل آینده‌نگاری توسعه‌ پایدار با رویکرد برنامه‌ریزی سناریو مبنا و سیستم داینامیک (مورد مطالعه: استان یزد)
        حمید بابایی میبدی غلامرضا گودرزی عادل آذر فیروزه  عزیزی
        امروزه تغییرات بسیار گسترده در ابعاد مختلف؛ مدیران را با یک چالش بسیار جدی روبرو کرده که برنامه ریزی های کنونی دیگر جوابگوی آن ها نخواهد بود و لذا ضرورت دارد از رویکردهای جدیدی در برنامه-ریزی هایی نظیر رویکردهای آینده نگاری استفاده شود. ضمناً یکی از دغدغه های اصلی مدیرا چکیده کامل
        امروزه تغییرات بسیار گسترده در ابعاد مختلف؛ مدیران را با یک چالش بسیار جدی روبرو کرده که برنامه ریزی های کنونی دیگر جوابگوی آن ها نخواهد بود و لذا ضرورت دارد از رویکردهای جدیدی در برنامه-ریزی هایی نظیر رویکردهای آینده نگاری استفاده شود. ضمناً یکی از دغدغه های اصلی مدیران این است که تصمیماتی که برای آینده خواهند داشت، چه تأثیراتی را بر متغیرهای کلیدی مدنظر آن ها خواهد گذاشت. این پژوهش با بهره گیری از رویکردهای آینده پژوهی و سیستمی و با اتکا به طراحی مدل پویای توسعه پایدار، به دنبال پاسخی برای حل این مسئله مهم مدیریتی می باشد. در این پژوهش ابتدا چارچوبی برای توسعه پایدار ارائه و سپس با استفاده از روش میک مک (Mic Mac) به شناسایی پیشران های کلیدی توسعه پایدار پرداخته است. در مرحله بعد با طراحی سبد سناریو، سناریوهای ممکن و محتمل آتی توسعه پایدار تعیین گردیدند و در نهایت با طراحی مدل توسعه پایدار منطقه ای، ضمن امکان شبیه سازی سناریوها و تصمیمات مدیران، تعیین سناریوهای مطلوب را از سناریوهای ممکن چندبعدی و به ویژه متضاد را امکان پذیر می سازد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - توسعه متدولوژی ایجاد مدل‌های شبیه‌سازی چندمقیاسی مختلط "عامل‌مبنا-پویاشناسی سیستم" در سازمان‌های یادگیرنده
        شریف  خالق‌پرست سید تقی  اخوان نیاکی علینقی مشایخی
        تحلیل سه مقیاس سازمان، واحد‌های سازمان و کارکنان انفرادی آن در دو سطح انتزاعی خرد و کلان تحت بستر زمان، مکان و رخداد می‌تواند تأثیر چشمگیری بر شفاف‌سازی مفهوم یادگیری و ایجاد فرصت‌‌های سیاست‌گذاری مؤثر بر مبنای آن روی شاخص‌‌های عملکرد سیستم و عامل‌‌های سازنده‌‌شان داشته چکیده کامل
        تحلیل سه مقیاس سازمان، واحد‌های سازمان و کارکنان انفرادی آن در دو سطح انتزاعی خرد و کلان تحت بستر زمان، مکان و رخداد می‌تواند تأثیر چشمگیری بر شفاف‌سازی مفهوم یادگیری و ایجاد فرصت‌‌های سیاست‌گذاری مؤثر بر مبنای آن روی شاخص‌‌های عملکرد سیستم و عامل‌‌های سازنده‌‌شان داشته باشد. عدم توجه جدی به این امر موجب شده تا ارتباط یادگیری سازمانی و یادگیری در سطوح خردتر سازمان به وضوح مشخص نباشد و نظارت بر اثر یادگیری در سازمان بر شاخص‌‌های عملکردی مبهم مانده و در نتیجه نتوان به دقت متوجه شد‌ یادگیری سازمانی یک عامل مؤثر بر مزیت‌‌های رقابتی سازمان است یا خیر. رفع چنین ابهامی با توسعه‌ی «رویکرد چندروشی» برای مدل‌سازی سیستم‌ و یکپارچه‌سازی یادگیری به کمک شبیه‌سازی مختلط مدل‌ها ممکن شده‌است. متدولوژی توسعه‌یافته در این پژوهش و معماری‌های مربوطه، سکوی خام اما همه‌جانبه‌ای است که پذیرای مدل‌سازی شفاف انواع مفاهیم انتزاعی سازمان بر روی خود است. تحلیل موردی ‌سازمان‌ها که محک زننده ارزش متدولوژی است می‌تواند موضوع اصلی پژوهش‌‌های آتی در این حوزه باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - مدل‌ پویای تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد تولید ناخالص داخلی
        محمدتقی تقوی فرد ملیکا مهرکام اسفندیار جهانگرد آمنه خدیور
        فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی در تسریع رشد اقتصادی به ویژه در عصر حاضر که عصر اینترنت و ارتباطات مخابراتی موبایل است ایفا می کند. با توجه به سیر صعودی به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای دنیا، این بخش از اقتصاد توجه زیادی می طلبد. سیاست‌های بهبود‌یافته چکیده کامل
        فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی در تسریع رشد اقتصادی به ویژه در عصر حاضر که عصر اینترنت و ارتباطات مخابراتی موبایل است ایفا می کند. با توجه به سیر صعودی به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشورهای دنیا، این بخش از اقتصاد توجه زیادی می طلبد. سیاست‌های بهبود‌یافته به واسطه تاثیر بخش فناوری ‌اطلاعات‌ و ‌ارتباطات در اقتصاد یکی از برنامه‌های برتر دولت‌ها در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه است. بررسی ادبیات نشان می‌دهد پژوهش‌های اندکی با رویکرد سیستمی به بررسی نقش فناوری ‌اطلاعات ‌و ارتباطات در رشد تولید ناخالص داخلی پرداخته‌اند و نحوه تاثیر متغیرهای مختلف بر نقش فناوری‌ اطلاعات‌ و ارتباطات به اندازه کافی مورد مطالعه قرار نگرفته است. پژوهش حاضر با رویکرد سیستمی و با استفاده از روش پویایی شناسی سیستم روابط متقابل متغیرهای فناوری اطلاعات و ارتباطات از جمله دسترسی به فاوا، توسعه فاوا، کاربری فاوا و غیره با متغیرهای کلان اقتصادی نظیر تولید ناخالص داخلی، بهره‌وری کل عوامل تولید، سرمایه فاوا، سهم ارزش افزوده فاوا از تولید ناخالص داخلی و غیره را مورد بررسی قرار داده و مدل مفهومی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در رشد تولید ناخالص داخلی را ارائه می‌دهد. هدف از این پژوهش بهبود درک سیاستگذاران از ایفای نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در رشد تولید ناخالص داخلی در برنامه ریزی‌های کلان کشور است. مدل کیفی طراحی شده در این پژوهش می تواند مبنای پژوهش کمی آتی و شبیه سازی ریاضی با رویکرد سیستمی به فناوری اطلاعات و ارتباطات و تولید ناخالص داخلی قرار ‌گیرد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - طراحي مدل ارزيابي عوامل مؤثر در تعالي منابع انساني با رويکرد پويايي شناسي هاي سيستم (مورد مطالعه: صنايع کاشي و سراميک استان يزد)
        امیراحسان اسحاقیه فیروزآبادی حسین اسلامی هادی همتیان
        چکيده زمينه: صنعت کاشي و سراميک مانند ساير صنايع و شرکت ها به منظور افزايش رقابت در بازار نيازمند نيروي توانمند انساني است. لذا، هدف اين پژوهش طراحي مدل ارزيابي عوامل مؤثر در تعالي منابع انساني با رويکرد پويايي شناسي هاي سيستم در صنعت کاشي و سراميک استان يزد م چکیده کامل
        چکيده زمينه: صنعت کاشي و سراميک مانند ساير صنايع و شرکت ها به منظور افزايش رقابت در بازار نيازمند نيروي توانمند انساني است. لذا، هدف اين پژوهش طراحي مدل ارزيابي عوامل مؤثر در تعالي منابع انساني با رويکرد پويايي شناسي هاي سيستم در صنعت کاشي و سراميک استان يزد مي باشد. روش: اين پژوهش از نظر هدف کاربردي و از نظر گردآوري داده ها از نوع تحليلي-توصـيفي از شاخه پيمايشي مي باشد. جامعه آماري پژوهش، خبرگان و پرسنل صنعت کاشي و سراميک استان يزد مي باشند که در ابتدا پنل خبرگان (20-15) نفر انتخاب و با روش مصاحبه نيمه ساختارمند متغيرهاي ديناميکي و کليدي مؤثر بر مدل شناسايي و ضمن جمع آوري داده هاي آماري و اطلاعات مالي با استفاده از نظر خبرگان پرسشنامه اي تهيه و با استفاده از تحليل عاملي مورد سنجش قرار گرفت. سپس با توجه جمعيت پرسنل صنايع کاشي و سراميک استان يزد (حدود 22000 نفر) و با استفاده از جدول مورگان، پرسشنامه ها ميان 373 نفر توزيع شد. در نهايت، داده هاي جمع آوري شده با استفاده از نرم افزار ونسيم در سه مرحله شبيه سازي و اعتبارسنجي مدل انجام گرديد. يافته ها: عوامل مؤثر در تعالي منابع انساني که از نتايج مدل پيشنهادي از طريق نرم افزار ونسيم بدست آمد شامل عوامل داخل و خارج از سازماني بود که بر اين اساس به تشريح سناريوهايي در راستاي ارتقاي متغيرهاي موثر بر تعالي منابع انساني پرداخته شد. نتيجه گيري: تعالي منابع انساني با اين روند براي چند سال آينده نيز به جايگاه واقعي خود نمي رسد مديران مي توانند با افزايش توانايي کارکنان، آينده پژوهي، توجه به صادرات و کاهش نفوذ سرپرست با ارائه ي سياست هايي مانند کنترل استخدامي ها، بازاريابي قوي و مدرن و سياست رفع الگوي محدوديت رشد به اين مهم دست يابند. همچنين جذب مديراني با سبک هاي رهبري اخلاقي و داراي تجربه‌هاي اجرايي و آموزشي و پژوهشي مناسب و افزايش تعالي منابع انساني در صنعت مذکور منجر به افزايش تعهد و وفاداري به سيستم، انگيزش خدمت و در نهايت بهبود عملکرد پرسنل صنايع کاشي و سراميک مي گردد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        8 - طراحي مدل ارزيابي عوامل موثر بر رضايت مشتريان با رويکرد پوياشناسي سيستم در صنعت کاشي و سراميک استان يزد
        امیراحسان اسحاقیه فیروزآبادی
        چکيده زمينه: در دنياي مدرن ، با بازار رقابتي و افزايش دسترسي به ارائه دهندگان مختلف،رضايت مشتري يکي از مهمترين عوامل ماندگاري صنايع است.بنابراين،هدف پژوهش حاضر ارائه يک مدل شبيه سازي شده از عوامل موثر بررضايت مشتريان براساس متدولوژي پوياشناسي به منظور تجزيه و تحليل عوا چکیده کامل
        چکيده زمينه: در دنياي مدرن ، با بازار رقابتي و افزايش دسترسي به ارائه دهندگان مختلف،رضايت مشتري يکي از مهمترين عوامل ماندگاري صنايع است.بنابراين،هدف پژوهش حاضر ارائه يک مدل شبيه سازي شده از عوامل موثر بررضايت مشتريان براساس متدولوژي پوياشناسي به منظور تجزيه و تحليل عوامل ونيز بهبودرضايت مشتريان مي باشد. روش: اين تحقيق از نظر هدف کاربردي و از نظر جمع آوري داده ها ازنوع تحليلي – توصيفي و شاخه پيمايشي است.ابتدا مدل اوليه وپيشنهادي براساس پيشينه تحقيق وادبيات ترسيم شد.جامعه آماري در تحقيق حاضر شامل سه گروه متخصصين ،اطلاعات وداده ها وپرسنل صنعت کاشي وسراميک در استان يزد است.در ابتدا، گروهي از متخصصان (15-20) نفر انتخاب شدند ومتغيرهاي پويا وكليدي موثر در مدل از طريق مصاحبه نيمه ساختاريافته شناسايي شدند.در حالي كه داده هاي آماري و اطلاعات مالي جمع آوري شد، پرسشنامه اي با استفاده از نظر متخصصان تهيه و بااستفاده از تحليل عاملي مورد سنجش قرارگرفت. يافته ها: شبيه سازي توسط ونسيم، نشان مي دهد که عوامل افزايش رضايت مشتري شامل کيفيت ، تنوع محصول و تحويل به موقع و عوامل کاهش رضايت مشتري شامل واردات کاشي و سراميک از ساير کشورها ، کيفيت پايين ، قيمت بالا و عدم تحويل به موقع است. نتيجه گيري: بنابراين توجه شرکت ها به الگوي ارائه شده در اين مطالعه مي تواند تأثير بسزايي در افزايش رضايت مشتري داشته باشد. مديران همچنين مي توانند با اتخاذ سياست هاي استراتژيک و خلاقانه ، در افزايش رضايت مشتري نقش موثري داشته باشند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        9 - ارزیابی سیاست¬های اجرای به هنگام پروژه¬های عمرانی زیرساختی دولتی ایران با استفاده از پویایی¬شناسی سیستم (SD)
        مهرداد  حاجی اسماعیلی علی محمد احمدوند مرضیه صمدی فروشانی
        هدف: از چالش های عمده در مدیریت پروژه های عمرانی عدم درک مکانیسم هایی است که باعث تاخیر در ساخت وساز می شود. در این میان پروژه های عمرانی زیرساختی دولتی از موقعیت پیچیده تری برخوردار هستند به طوری که موفقیت در اجرای به هنگام یک پروژه عمرانی در چارچوب قوانین دولتی از بزر چکیده کامل
        هدف: از چالش های عمده در مدیریت پروژه های عمرانی عدم درک مکانیسم هایی است که باعث تاخیر در ساخت وساز می شود. در این میان پروژه های عمرانی زیرساختی دولتی از موقعیت پیچیده تری برخوردار هستند به طوری که موفقیت در اجرای به هنگام یک پروژه عمرانی در چارچوب قوانین دولتی از بزرگترین اهداف و دغدغه های مدیران و عوامل درگیر این نوع پروژه ها محسوب می شود. روش شناسی: برای این منظور ابتدا ادبیات و پیشینه مورد بررسی قرار گرفت و طی مصاحبه نیمه ساختار یافته و با مشارکت کنندگان پژوهش، عوامل موثر بر اجرای به هنگام پروژه عمرانی دولتی ایران شناسایی گردید. در ادامه مدل پویایی سیستم اجرای به هنگام پروژه عمرانی طراحی و با استفاده از داده های پروژه عملیات زیرسازی قطعه اول راه آهن مبارکه، سفیددشت، شهرکرد شبیه سازی در افق زمانی پروژه به انجام گردید. یافته‌ها: پس از اعتبارسنجی؛ با توجه به نتایج تحلیل حساسیت مدل پویایی سیستم، سیاست های بهره برداری به هنگام پروژه عمرانی در سه استراتژی تامین منابع مالی پروژه، برنامه ریزی و کنترل پروژه و پاسخگویی ذینفعان پروژه شناسایی گردید. در ادامه با سیاست های منتخب ترکیبی نیز طراحی و بروی مدل اعمال گردید. مبتنی بر مقایسه رفتار متغیرهای کلیدی مدل؛ سیاست منتخب ترکیبی شامل: 1-افزایش پاسخگویی دولت و تخصیص بودجه به طرح های عمرانی زیرساختی دولتی اولویت دار؛ 2-کاهش تاخیر در پرداخت های پروژه متناسب با پیشرفت فیزیکی مبتنی بر پیگیری تخصیص اعتبار پروژه؛ 3-افزایش کارآمدی امکان سنجی و مطالعات پایه و زمان بندی واقع بینانه پیشرفت پروژه بر مبنای منابع و توانمندی های در دسترس؛ 4-ایجاد مکانیزم های حل مناقشات و برگزاری جلسات مستمر ماهیانه ارکان پروژه و 5-افزایش پاسخگویی به مطالبات مردمی با افزایش تعامل مقامات محلی پرونده مقاله